Ä°ran nükleer baÅŸlık üretmeye ne kadar yakın? Ä°ÅŸte ülkenin merak edilen nükleer ve füze programı tarihi

Eren Sakarya eren.sakarya@hurriyet.com.trOluşturulma Tarihi: Haziran 20, 2025 13:00İran ile İsrail arasındaki çatışmalar tüm hızıyla devam ediyor. İsrail İran'ın İran'daki hedefleri vururken İran da İsrail'e füze fırlatmayı sürdürüyor. İran en son İsrail'e Sejjil füzesi attığını duyurdu. İsrail harekatı İran'ın nükleer silah programını durdurmak için başlattığını ifade ediyor. İran ise bu iddiayı reddederek nükleer programını barışçıl amaçlarla sürdürdüğünü söylüyor. Ancak bazı kaynaklar İran'ın füzelerine nükleer başlık üretmek için gereken teknolojiyi elde etmeye çok yaklaştığını iddia ediyor. Peki İran'ın füze ile nükleer programı ne zaman başladı? Bu programda Saddam'ın kritik rolü ne?
Haberin Devamıİsrail, Ä°ran'a baÅŸlattığı harekatın gerekçesi olarak Ä°ran'ın nükleer programını gösterdi. Ä°srail yıllardır Ä°ran'ın nükleer tesislerine sabotajlar, bilim insanlarına da suikastlar düzenliyordu. Geçen hafta baÅŸlayan harekatta ise Natanz, Arak, Ä°sfahan gibi Ä°ran'daki birçok nükleer tesis vurulurken ülkenin önde gelen nükleer bilimcilerini de öldürüldü. Ä°ran ise bu iddiayı reddederek nükleer programını sadece bilimsel çalışmalar yürütmek ve enerji üretmek gibi barışçıl amaçlarla geliÅŸtirdiÄŸini öne sürüyoÄ°RAN'IN NÃœKLEER PROGRAMI TARÄ°HÄ°Peki Ä°ran'ın nükleer ve füze programları ne zaman baÅŸladı? Ä°ran'da nükleer santral kurma fikri 1950'li yıllarda baÅŸladı. Ä°ran Åžahı Pehlevi'nn ABD'ye olan yakınlığı ile ABD ile Ä°ran arasında bir nükleer anlaÅŸma imzalandı. Buna göre Ä°ran nükleer santral inÅŸa ederek nükleer enerjiye kavuÅŸacaktı. Santral inÅŸası için Alman Siemens ile anlaşılırken ilk tesis BuÅŸehr kentine inÅŸa edilmeye baÅŸlandı.Haberin DevamıAncak 1979 devrimi sonrası Åžah'ın ülkeyi terk etmesi ve Ä°ran Ä°slam Cumhuriyeti'nin kurulması ile santral inÅŸaatı yarım kaldı. 1980 yılında Irak lideri Saddam Hüseyin'in Ä°ran'a saldırması ile baÅŸlayan savaÅŸ sırasında Ä°ran'ın nükleer tesisleri de bombalandı. Bu olayın ardından Ä°ran, yarım kalan nükleer tesisleri tamamlayıp nükleer programını devam ettirme kararı aldı.Gözden KaçmasınKararını 2 hafta içinde verecekHaberi Görüntüle90'lı yıllarda BuÅŸehr Santarli'nin tamamlanması için Rusya ile anlaÅŸan Ä°ran, yakıtı ve reaktörü bu ülkeden tedarik etti. BuÅŸehr Nükleer Santrali sınırlı kapasitede 2011 yılında hizmete girerken ÅŸebekeye elektrik verilmeye baÅŸlandı. Santralde diÄŸer reaktörlerin yapımına da devam edilmekte.BuÅŸehr Nükleer Santrali inÅŸaatı yarım kalmıştıURANYUM ZENGÄ°NLEÅžTÄ°RME ÇALIÅžMALARI ORTAYA ÇIKTI, ANLAÅžMATI TRUMP BOZDU Haberin DevamıAncak 2002 yılında Ä°ran'ın BuÅŸehr'den baÅŸka Natanz, Arak gibi tesisleri de olduÄŸu oraya çıktı. Ä°ddiaya göre Ä°ran bu tesislerde nükleer silah elde edebilmek için uranyum zenginleÅŸtirme iÅŸlemi uyguluyordu. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu da Natanz reaktörünü teftiÅŸ ederek burada zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum parçacıkları buldu. Bu tarihten itibaren Ä°srail ve batılı ülkeler Ä°ran'a nükleer silah programını durdurmak için baskı yapmaya ve kısıtlamalar koymaya baÅŸladı. Ä°ran da nükleer silah üretme isteÄŸini reddetti.2015 yılında ABD BaÅŸkanı Obama döneminde Ä°ran ile batılı ülkeler bir anlaÅŸma imzaladı. Buna göre Ä°ran'da belli tesislerde sadece nükleer enerji üretilecek ve diÄŸer tesisler kapatılacak, Ä°ran elinde belli oranda nükleer yakıt bulundurabilecek ve uranyum saflaÅŸtırma iÅŸlemine son verecekti. Ayrıca Atom Enerjisi Kurumu Ä°ran'ı istediÄŸi zaman denetleyebilecekti. Bunun karşılığında ise Ä°ran'a uygulanan ambargolar kaldırılacaktı. Haberin DevamıGözden KaçmasınAmerikan B-2’leri Fordo’yu vuracak mıHaberi GörüntüleAncak 2018 yılında ABD BaÅŸkanı Donald Trump bu anlaÅŸmayı önce "kötü bir anlaÅŸma" olarak nitelendirdi, ardından anlaÅŸmadan çekildi. Ä°ran da bunun üzerine anlaÅŸmayı iptal ettiklerini açıkladı. Bugün Ä°ran'da Busehr, Natanz, Fordo, Arak ve Ä°sfahan gibi nükleer tesisler bulunuyor. Özellikle Ä°ran Arak, Natanz ve bir dağın altına inÅŸa edilen Fordo tesislerinde nükleer baÅŸlık üretmek için gereken uranyum zenginleÅŸtirme iÅŸlemlerine devam ettiÄŸi öngörülüyor. Ä°ran'ın nükleer kapasiteye eriÅŸmek üzere olduÄŸunu ve ilk nükleer silah denemesini birkaç yıl içinde iddia eden Ä°srail, bu ülkenin bir kaç sene içerisinde de nükleer baÅŸlık elde edeceÄŸini öne sürüyor.Fordo Nükleer TesisiHaberin DevamıİRAN NÃœKLEER SÄ°LAH YAPMAYA ÇOK YAKLAÅžTI Ä°DDÄ°ASIPeki uranyum zenginleÅŸtirme neden yapılıyor? Uranyum zenginleÅŸtirme iÅŸlemi uranyum235 elementinin santrifüj tesislerinde belirli iÅŸlemlerden geçirilmesine deniyor. Bu iÅŸlem sonunda uranyum235'in içerisindeki uranyum oranı artırılıyor. Nükleer enerjiden elektrik üretebilmek için uranyum235 yeterli iken nükleer silah üretmek için zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum235 gerekiyor. Ä°srail ve Batılı ülkeler Ä°ran'ın uranyum zenginleÅŸtirme programına karşı çıkarken Ä°ran bunu tamamen barışçıl amaçlarla sürdürdüğünü savunuyor.Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Aansı'na göre, Tahran artık ayda yüzde 60 oranında zenginleÅŸtirilmiÅŸ 34 kilogram uranyum üretebiliyor. Mart 2025 tarihli raporunda, ajans, Ä°slam Cumhuriyeti tarafından saÄŸlanan verilere dayanarak, ülkenin o zaman yüzde 60 oranında zenginleÅŸtirilmiÅŸ 274,8 kilogram uranyuma sahip olduÄŸunu tahmin etti. Nükleer silah için uranyumun yüzde 90 oranında saflaÅŸtırılması gerekiyor ve Ä°ran'ın bu kapasiteye kısa süre içinde ulaÅŸması öngörülüyor.ÂHaberin DevamıGünümüzde BuÅŸehr Nükleer SantraliSADDAM VURDU Ä°RAN FÃœZE PROGRAMINI BAÅžLATTI Nükleer silahların günümüzde en etkili kullanılma ÅŸekli ise füzeler. Günümüzde ABD, Rusya, Çin gibi ülkeler nükleer baÅŸlıklı füzelere sahip. 1000 km'ye kadar menzilli füzeler kısa, 3000 bin km menzile kadar olan füzeler orta menzilli, 3000 km'den uzun menzilden uzun füzeler de kıtalararası füzeler olarak adlandırıyor. Bazı balistik füzeler hedefe doÄŸru iniÅŸe geçtiÄŸi terminal safhada mach 5 (saatte 6150 km) hızı geçerek hipersonik hıza eriÅŸiyor. Kıtalararası füzeler ise terminal safhada mach 25 hızına çıkabiliyor. Tek bir kıtalararası balistik füze 20 adet nükleer baÅŸlık taşıyabiliyor. Bu da tek bir füze ile 20 farklı hedefin vurulabilmesi anlamına geliyor.Ä°ran hali hazırda elindeki füzeler ile Ä°srail'i vurabiliyor. Ä°srail'in en büyük korkusu ise bu füzelere uygun nükleer baÅŸlık üretilmesi. Ä°ran füze programına da uranyum zenginleÅŸtirme iÅŸlemlerine baÅŸladığı dönemde aldı. Irak - Ä°ran savaşında Saddam'ın Sovyetler BirliÄŸi üretimi 1500 km menzile sahip Scud füzeleri kullanması Ä°ran'ı da füze programı geliÅŸtirmeye itti. Çin ve Kuzey Kore'den alınan Scud ve muadili füzeler Ä°ran'ın ilk füze gücünü oluÅŸturdu. Ä°ran 90'Lı yıllarda bu füzelerden tersine mühendislik ile kendi mühimmatlarını geliÅŸtirmeye baÅŸladı.Åžahab-3 füzesi90'larda Ä°ran, önce 300 km menzile sahip sıvı yakıtlı Åžahab-1 füzesini, sonra 750 km menzilli Åžahab-2 ve 1300 km menzilli Åžahab-3 füzesini geliÅŸtirdi. Ancak sıvı yakıtlı füzelerin hazırlanması ve fırlatma öncesi füzelere yakıt doldurulması zaman alıyordu. Ayrıca füzeler kullanılmadığında yakıtın güvenlik amacıyla yeniden boÅŸaltılması gerekiyordu. Bu yüzden 2000'li yıllarda Ä°ran katı yakıt teknolojisine eriÅŸti. 2010'lu yıllardan itibaren Ä°ran 2000 km menzile sahip katı yakıtlı Sejjil füzelerini üretmeye baÅŸladı.Ä°ran'ın elinde ÅŸu anda Kıyam, Åžahab, Sejjil, HürremÅŸerh gibi katı ve sıvı yakıtlı balistik füzeler bulunuyor. Bu füzeler maksimum 2 bin km menzile ulaÅŸabiliyor ancak Ä°ran'ın elinde 3 bin km menzilli füzelerinde bulunduÄŸu iddia ediliyor. Balistik Fettah füzeleri ise hipersonik hıza eriÅŸebiliyor. Bazı kaynaklara göre Ä°ran'ın elinde hali hazırda Ä°ran'ın elinde balistik füzelerin yanında nükleer baÅŸlık taşıyabilecek seyir füzelerinin de bulunduÄŸu iddia ediliyor.Gözden KaçmasınSon dakika: Ä°ran ve Ä°srail arasındaki çatışmalarda 8. gün! Netanyahu konuÅŸurken bina çöktü... Yaptığı gaf Ä°sraillileri çileden çıkardıHaberi Görüntüle
Haberle ilgili daha fazlası:#Ä°ran#Nükleer Silah#Füze Programı























Bu Haber Hurriyet.com.tr'den Alıntılanmıştır. Kaynak: Hürriyet - Haber, Son Dakika Haberler, Güncel Gazete Haberleri