Sağlık Epilepsi Hastalığı

Halk arasında “sara hastalığı” olarak da bilinen Epilepsi, beynin bir bölgesindeki hücrelerin anormal elektrik sinyali yollamasından dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır. Türkiye'de nüfusun yaklaşık %1`inin Epilepsi hastası olduğu tahmin ediliyor. Sara (Epilepsi), kronik bir hastalıktır. Doğum sırasında ya da daha sonra herhangi bir nedenle beyin hasarı yaşayan kişilerde gelişir.

En iyi bilinen şekliyle epileptik nöbetlerde kendini gösterir. Nöbet aniden ortaya çıkar ve beynin tamamına veya belirli bölgelerine yayılır. Nöbetin tipi, beynin neresinde başladığına bağlıdır. Bilinç kaybı, kontrolsüz vücut hareketleri bazı nöbetlerde bulanık semptom haline neden olabilir. Çoğu nöbet 30 saniyeden 2 dakikaya kadar aralıklarla sürer. Nöbet 5 dakikadan uzun sürerse derhal tıbbi yardım alınması gerekir. Bazı nöbetler; uyuşukluk, sakar davranışlar, garip tat ve kokular, zaman ve mekân algısında bozulma, konuşma güçlüğü ve çok yavaş hareketler meydana gelebilir.

Bazı epilepsi hastaları genellikle nöbetlerin başlangıcından yalnızca kısmen haberdardır. Epilepsi teşhisi konmak için en az iki nöbet geçirmiş olunması gerekir. Beyin travması, tümörler vb. Beyne zarar veren bir durum bu hastalığa neden olabilir. Genetik etkenler de hastalıkta rol oynar.

Epilepsi Nöbetleri Sırasında Ne Yapılmalıdır?​

Epilepsi hastasının dilini ısırmamak için ağzına sert bir şey sokmak yanlıştır. Sert nesneler, hastanın dişlerini kırabilir veya boğazını tıkayabilir ve hastanın nefes almasını engelleyebilir.

Bu nedenle epileptik nöbet sırasında hasta yan yatmalıdır. Bu, saldırı sırasında tükürük ve kusmayı önleyecektir. Altına yastıklar/sahneler yerleştirilmeli, etrafındaki zararlı cisimler çıkarılmalı ve kafasına çarpmamaları için gözlükleri çıkarılmalıdır. Ayrıca rahat nefes alabilmeniz için çevresinin açık tutulması gerekir.

Epilepsi Nöbet Çeşitleri​

• Basit parsiyel nöbet

Üç türü vardır:

1. Tempolar lobdan meydana gelen nöbetler: Ani korku, daha ilkin olmuş bir vakası olmamış şeklinde hissetme ya da olmamış bir vakası olmuş şeklinde hissetme, fena koku ve tatlar alma ve içten gelen hoş olmayan bir hisle kendini gösterir.
2. Frontal lobdan meydana gelen nöbetler: Burada ise hareket ile alakalı problemler görülür.
3. Parietal lobdan meydana gelen nöbet: Geçici uyuşukluk emareleri, oksipital lobdan meydana gelen nöbetlerde de görme alanının yarısını etkileyen flaş gibi ışıklar ve farklı renkler görme emareleri gözlenir.

• Kompleks parsiyel nöbet

Kompleks parsiyel epilepside çiğneme, yalama, yutma ve şaşkın bir görünüm görülebilir. Zaman zaman hastalar kendi kıyafetlerini giyip dolaşabilirler. Birkaç dakika veya saat sonra uyandığında hiçbir şey hatırlamaz.

• Jeneralize nöbet

Jeneralize nöbetler bütün beyne yayılır. Halk içinde sara nöbeti olarak bilinen nöbet türüdür. Kişi, ilk olarak kaskatı kesilir ve yere düşer. Bunun arkasından bütün vücut kaslarında kasılıp gevşemeler olur. Nöbet esnasındaki şiddetli hareketler bireyin kontrolü haricinde gelişir. Bunun yanı sıra absans ya da “petit mal” ismi verilen kimi Jeneralize nöbetlerde şahıs her ne kadar vücut şeklini kaybetmese de bilincini kaybedebilir.

Epilepsi Nedenleri​

Epilepsi, birçok olası nedeni olan ve her yaşta ortaya çıkabilen bir durumdur. Genellikle çocuklukta başlar. Beyni etkileyen hastalıklar epileptik nöbetlere neden olabilir. Epilepsi nedenleri tipik olarak şunlardır:

• Anne karnında geçirilen enfektif hastalıklar
• Doğum sırasında bebeğin oksijen alamaması
• Beyin travması geçirme
• Genetik ve metabolizmadan kaynaklanan hastalıklar
• Beyinde gelişen tümörler
• Gelişim sorunları beyinde oluşan enfeksiyonlar
• Menenjitten kaynaklanan rahatsızlıklar epilepsiye yol açabilir.

Epilepsi Belirtileri​

Epilepsi bir beyin hastalığı olduğundan, belirtiler beynin etkilenen bölgesinin işlevine bağlıdır. Epilepsi belirtileri arasında şunlar vardır:

• Ani vücut kasılması
• Kol ve bacakların kontrol edilemeyerek sallanması
• Bilinç kaybı
• Başın hızla sallanması
• Kısa süreli seslere veya konuşmalara yanıt verememe
• Hızlı göz hareketleri
• Dejavu gibi korku, endişe veya ruhsal semptomlar (önceki anda canlı hissetmek)

Nöbet Öncesi Belirtiler: Aura’lar​

Nöbet beynin küçük bir bölgesinde başlarsa kişi nöbet başlangıcında bazı belirtiler yaşayabilir. Buna "aura" denir. Bu semptomlar, beynin hangi bölgelerinin anormal elektriksel aktivite ile ilişkili olduğunu gösterir. Genel olarak şunlardır:

• Sağırlık
• Görsel veya işitsel değişiklikler
• Hoş olmayan koku
• Bulantı veya mide basıncı
• Ani kaygı

Tanı Yöntemleri​

Epilepsili kişilerde nöbetlere neden olan bazı durumlar olabilir. Örneğin, sürekli açlık, uykusuzluk, aşırı halsizlik, doktor onayı olmadan ilacın kesilmesi veya değiştirilmesi, hormonal değişiklikler nöbetlere neden olabilir.

Epileptik nöbetlerin sıklığı, ne kadar sürdüğü ve hangi yaşta başladığı doktorlara önemli ipuçları vermektedir. Bu nedenle doktor detaylı tıbbi geçmişini inceleyecek ve fizik muayene yapacaktır.

EEG, beynin elektriksel aktivitesini ölçen bir cihazdır. Epilepsi teşhisine ve kontrolsüz akıntının beyinde nereden kaynaklandığını belirlemeye yardımcı olur. Epilepsi için kullanılan yöntemler, beyinde nöbetlere neden olabilecek yapısal problemler olup olmadığını gösteren MRI ve Bilgisayarlı Tomografi taramalarıdır.

Tedavi Yöntemleri​

Epilepsili çoğu insan, anti-epileptik adı verilen epilepsi ilaçları ile tedavi edilebilir. İlaç nöbetleri durdurmak için tasarlanmıştır. Bu nedenle ilacınızı düzenli olarak almanız önemlidir. Farmakoterapi hastaların çoğunda etkilidir, ancak bazı hastalarda beklendiği gibi olmayabilir. Bu hastalara epilepsiye neden olan altta yatan hastalığa bağlı olarak cerrahi tedavi verilebilir.

Epilepsi için iki tür cerrahi yöntem vardır. Birincisi epilepsi odağının kendisini kaldırmaktır (ameliyat). İkincisi, nöbetlerin iletim yollarını bloke ederek nöbetlerin yayılmasını, sıklığını ve şiddetini azaltmayı amaçlayan cerrahi prosedürdür (fonksiyonel cerrahi, palyatif cerrahi).

Bazı uygun hastalar için "vagus sinir stimülatörü" adı verilen bir tedavi kullanılabilir. Meme altına yerleştirilen bir pil, vagus sinirini düzenli olarak uyarabilir ve bu atakları azaltabilir. Bu tedaviyi kullanan hastalarda önemli gelişmeler sağlanabilmektedir.

Bir diğer tedavi seçeneği ketojenik diyettir. Bazı epilepsi türleri için etkili olan bu diyet, çok yağlı bir diyet yeme ilkesine dayanmaktadır. Kontrolsüz nöbetler ve yaşam üzerindeki etkileri bazen bunaltıcı olabilir ve depresyona yol açabilir. Ayrıca, stresi kontrol altında tutmak, alkolü tüketimini tamamen sınırlamak, sigara içmekten kaçınmak, ilaçların doğru şekilde alınması ve yeterli uyku da nöbetleri azaltır. Bununla beraber yeterli uyku mutlaka sağlanmalı, aksi halde uyku yetersizliği, nöbeti tetikler.

Kaynak

• https://tr.wikipedia.org/wiki/Epilepsi
• https://www.epilepsy.com/what-is-epilepsy
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/epilepsy/symptoms-causes/syc-20350093
• https://www.healthline.com/health/epilepsy
• https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/epilepsy

Genişletmek için tıkla ...