- Katılım
- 15 May 2025
- Mesajlar
- 763
- Tepkime puanı
- 182
- Puanları
- 43
- Cinsiyet
- Takım
- Beşiktaş
- Burç
- Başak
İtibar:
Hat Sanatı Nedir?
Tarihçesi, Tür ve Çeşitleri Nelerdir?
Hat sanatı hem kelime hem de genel anlamı ile güzel yazı yazma sanatı olarak tanımlanmaktadır.Tarihçesi, Tür ve Çeşitleri Nelerdir?
Osmanlıdan günümüze ulaşan bu sanat türü, yazı ve çizgilerle icra edilir. Günümüzde daha çok Kaligrafi ismi verilen bu yazı türü, İslamiyet’in doğuşundan önce icat edilmiş ancak İslamiyet ile zirvesine ulaşmıştır.
Dünyanın birçok yerinde özgün şekiller alarak çeşitlenmiş ve şekiller de değişik isimlerle anılmıştır. Örneğin, Mağribi, Fasi, Sudani, Küfi gibi bölgelerin veya şehirlerin isimlerinden türetilen yazı isimleri gibi ayrıca yazının taşıdığı karakterler üzerinden de isimlendirmeler yapılmıştır; Reyhani, Talik, Nesih gibi isimler almıştır.
Hat sanatı ile uğraşan kişiye ise hattat denmektedir. Hat sanatını icra eden ustalar, içlerinden gelen güzellikleri, duyguları, düşünceleri kalem ve kağıt ile bir araya getirerek resmederler.
Çeşit ve Yazı Türü;
Hat Sanatında, coğrafyaya ve zaman dilimine göre değişkenlik gösteren pek çok yazı türü bulunmaktadır. Bu yazılar farklı yorumlar ve uygulamalar ile zenginleşerek günümüze kadar gelmiştir. Bütün bunların yanı sıra günümüze ulaşmayı başaramayan, tarihin tozlu sayfalarında yitip giden çok sayıda hat örneği olduğu da tahmin edilmektedir.
Çok sayıda hat sanatı türü vardır bunlara kısaca değinecek olursak;
Nesih
Sülüs'e çok benzeyen Nesih türünün en önemli özelliği de harflerin yuvarlak olarak yazılmasıdır. Sülüs yazının küçük boyutlarda yazılmış halidir desek yeridir. Özellikle Osmanlı Devleti’nde çok yoğun olarak tercih edilmiştir. İslam coğrafyasında çokça rağbet görmüştür.
Nesih, bir şeyi ortadan kaldırmak anlamına gelmektedir. Nesih'ten önce çok yaygın bir şekilde kullanılan Kufî yazısını gözden düşürdüğü, kullanımını azalttığı için bu ismin verildiği düşünmektedir. Kuran’ın dışında resmi yazışmalar, kararnameler ve fetvalarda da sıkça kullanılmıştır.
Sülüs
Sülüs, üçte bir demektir. Bu adın nereden geldiğine dair çeşitli rivayetler vardır. Ancak Sülüs ile yazılan bir harfin üçte iki nispetinde düzlük, üçte bir nispetinde de yuvarlaklığı haiz olması bu adın nereden kaynaklandığı hakkında bize bir fikir verebilir.
Yumuşak ve tatlı bir görünüme sahip olan sülüs, ümmü'l-hutût (yazıların anası) olarak da adlandırılmıştır. Sülüsler, kitapların kapaklarında ve cami, çeşme gibi hayratların tabelalarında, kıt'aların ve levhaların yazılmasında sıklıkla kullanılırdı.
Rik’a
Rika hiç şüphesiz tarihte en çok sevilen ve günümüzde de en çok kullanılan yazı türlerinden biriydi. Genellikle kısa metinlerin yazımı için kullanılan rika en seri yazı biçimi olarak da bilinmektedir. Kuran’daki dua sayfalarının yazımında da rika kullanılırken en çok icazetnamelerde kendisini gösterdiği için diğer bir ismi Hatt-ı İcaze’dir.
Şikeste
Şikeste sadece Osmanlı Devleti’nde kullanılmıştır. Fatih Sultan Mehmed döneminde ortaya çıkmış ve Kanuni Sultan Süleyman devrine kadar yazılan pek çok eserde bu hat türüne yer verilmiştir.
17’nci yüzyıldan sonra kullanımı eskiye nazaran muazzam derecede azalmıştır.
Kufi İslam coğrafyasının en eski yazı biçimlerinden biridir. İsmini Irak’ın Küfe şehrinden almıştır. Bu yazı biçimi köşeli, çetin denilebilecek bir üsluba sahiptir. Alabildiğine düz estetiktir. Günümüzde birçok yazı biçimi, özellikle geçtiğimiz yüzyılın başlarında matbaalarda kullanılan yazı biçimleri Kufi yazısından esinlenmiştir.
(Alıntı)