Ozan Kadimoğlu
Paylaşımcı Üye
- Katılım
- 8 Mar 2023
- Mesajlar
- 152
- Tepkime puanı
- 15
- Puanları
- 18
Lupus (kelebek hastalığı) ya da tıbbi adıyla sistemik lupus eritematozus, vücutta pek çok organda birden tutulum gösteren romatizmal bir hastalıktır. Yüzde kelebek tarzında kırmızı döküntü ile karakterize olduğundan halk arasında kelebek hastalığı olarak da bilinmektedir.
Lupus hastalığı otoimmün (özbağışıklık) olarak tabir edilen hastalıklardandır.Otoimmün hastalıklarda hastanın bağışıklık sistemi hatalı olarak çalışmaktadır ve kişinin kendi hücrelerini yabancı madde olarak algılamaktadır. Lupus hastalığında da vücudun önemli bir yapı taşı olan “kollajen” adlı maddeye, bağışıklık sistemi yabancı madde sanarak saldırmaktadır.
Hastalık için genetik olarak yatkınlığı olan bireylerin, çevrede bu hastalığa neden olabilecek bir faktöre maruz kalmaları halinde hastalığın ortaya çıkabileceği saptanmıştır. Bu hastalığın tetikleyicisi olarak güneş ışığı, enfeksiyon ve ilaçlar gibi birden fazla olası sebep olduğu gözlemlenmiştir. Vücutta meydana gelen çeşitli enfeksiyonlar da bazı bireylerde Lupus hastalığının başlamasına ya da tekrardan ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu hastalık, bunlar dışında birtakım tansiyon ilaçları, nöbet önleyici ilaçlar ve antibiyotikler nedeniyle de tetiklenebilmektedir. İlaç nedeniyle tetiklendiği düşünülen hastalığı olan bireylerin, yaygın olarak birçok vakada ilacı almayı bıraktıklarında iyileştiği gözlemlenmiştir. Ancak bazen ilaç kullanımı durdurulsa da semptomlar devam edebilmektedir.
Cinsiyet, yaş ve ırk gibi çeşitli faktörler, hastalık riskini arttırabilir. Lupus hastalığı, kadınlarda daha sık görülür. Bu hastalığa her yaştan insan yakalanabilse de en sık 15 ila 45 yaşları arasındaki bireylerde teşhis edilmektedir.
Hastalığın seyri genellikle diğer benzer rahatsızlıklar ile aynı seyreder ve bu nedenle hastalığın teşhis edilmesi zor olabilmektedir. Bu hastalığın en ayırt edilebilir nitelikteki belirtisi, yüzde her iki yanak üzerinde açılan bir kelebeğin kanatlarını andıran bir yüz döküntüsüdür ve çoğu hastada gözlemlenmektedir.
Birçok vakada belirtiler ve semptomların bir süre daha ağır düzeyde seyretmektedir. Bir süreliğine iyileşen ya da tamamen kaybolan alevlenme adı verilen ataklar gözlemlenmektedir. Hastalarda Lupus alevlenmeleri; enfeksiyon, belirli ilaçların kullanımı ve hatta güneş ışığı tarafından tetiklenebilmektedir. Henüz hastalık için kesin bir tedavi yöntemi yoktur ve kullanılan tedavi yöntemleri hastalığın semptomlarını kontrol etmeye odaklanır.
Bazı vakalarda göğüs röntgeni ve ayrıntılı kalp değerlendirilmesi açısından ekokardiyogram istenebilmektedir. Böylece kalp ve çevresinde, akciğerlerde sıvı birikip birikmediği kontrol edilmektedir. Ciltte bulunan döküntülerden biyopsi için örnek de alınabilmektedir.
Bu hastalık nedeniyle böbrekler de olumsuz etkilenebilmektedir. Özellikle tam idrar tahlilinde protein gözlemlenen ya da idrar tetkikinde aktif hücre saptanan bazı vakalarda böbreklerde herhangi bir sorun olup olmadığını daha net ortaya koyabilmek adına böbrek biyopsisi de yapılabilmektedir.
Tedavi her hasta için hastalığın şiddetine ve ortaya çıkan semptom ve belirtilere göre özel olarak planlanmaktadır. Vücudun pek çok organ ve dokusunda ortaya çıkabilen iltihapların giderilmesi için iltihap giderici ilaçların kullanılması gerekmektedir. Bağışıklık sistemini baskılayan steroid grubu ilaçlar da kullanılmaktadır. Kanda pıhtılaşma eğilimi olan hastalara aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar reçete edilmektedir.
Lupus hastalığı otoimmün (özbağışıklık) olarak tabir edilen hastalıklardandır.Otoimmün hastalıklarda hastanın bağışıklık sistemi hatalı olarak çalışmaktadır ve kişinin kendi hücrelerini yabancı madde olarak algılamaktadır. Lupus hastalığında da vücudun önemli bir yapı taşı olan “kollajen” adlı maddeye, bağışıklık sistemi yabancı madde sanarak saldırmaktadır.
Lupus hastalığı nedenleri nelerdir?
Otoimmün bir hastalık olan Lupus, bağışıklık sistemi vücuttaki sağlıklı dokulara onları tehlikeli, yabancı madde sanarak saldırdığında ortaya çıkmaktadır. Lupus hastalığının nedeni tam olarak bilinmese de bireyin genetik özellikleri ile çevresel faktörler nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.Hastalık için genetik olarak yatkınlığı olan bireylerin, çevrede bu hastalığa neden olabilecek bir faktöre maruz kalmaları halinde hastalığın ortaya çıkabileceği saptanmıştır. Bu hastalığın tetikleyicisi olarak güneş ışığı, enfeksiyon ve ilaçlar gibi birden fazla olası sebep olduğu gözlemlenmiştir. Vücutta meydana gelen çeşitli enfeksiyonlar da bazı bireylerde Lupus hastalığının başlamasına ya da tekrardan ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu hastalık, bunlar dışında birtakım tansiyon ilaçları, nöbet önleyici ilaçlar ve antibiyotikler nedeniyle de tetiklenebilmektedir. İlaç nedeniyle tetiklendiği düşünülen hastalığı olan bireylerin, yaygın olarak birçok vakada ilacı almayı bıraktıklarında iyileştiği gözlemlenmiştir. Ancak bazen ilaç kullanımı durdurulsa da semptomlar devam edebilmektedir.
Cinsiyet, yaş ve ırk gibi çeşitli faktörler, hastalık riskini arttırabilir. Lupus hastalığı, kadınlarda daha sık görülür. Bu hastalığa her yaştan insan yakalanabilse de en sık 15 ila 45 yaşları arasındaki bireylerde teşhis edilmektedir.
Lupus hastalığı belirtileri nelerdir?
Lupus vücutta hemen her dokuda konumlanabildiğinden, ortaya çıkan belirtiler oldukça fazladır. Lupus hastalığı belirtileri genel olarak şunlardır:- Halsizlik
- Eklem ağrısı
- Eklemlerde şişlik ya da kızarıklık
- Baş ağrısı
- Yüzde, yanaklarda ya da alında kelebek görünümündeki kızarıklıklar ve döküntüler gibi cilt değişiklikleri
- Saç dökülmesi
- Bulantı, kusma, ishal gibi sindirim problemleri
- Solukluk gibi kansızlık belirtileri
- Güneşe karşı hassasiyet
- Damarlarda iltihaplanmaya bağlı bulgular
- Lenf nodları, dalak ve karaciğerde büyüme
- Akciğer dokusunda iltihaplanma neticesinde zatürre
- Göğüs ağrısı gibi akciğer ya da kalp zarında meydana gelen iltihaplanma bulguları
- Parmak uçlarında soğukta ortaya çıkan beyaz ve mor renk değişiminin olduğu Raynaud Sendromu
Lupus hastalığı kimlerde görülür?
Lupus, her yaştan insanı etkileyen bir hastalık olsa da, en sık olarak 15 ila 45 yaş arasındaki kadın bireylerde görülmektedir. Irk olarak ise bu hastalığın, Afrika asıllı Amerikalılar, İspanyollar ve Asyalılarda daha yaygın görüldüğü gözlenmiştir.Lupus hastalığı nasıl bir seyir izler?
Lupus, vücudun bağışıklık sisteminin kendi doku ve organlarına onları yabancı madde olarak görüp saldırdığında ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığın neden olduğu iltihaplanma vücudun akciğerler, beyin, böbrekler, cilt, eklemler, kalp ve kan hücreleri dahil olmak üzere birçok farklı sistemini etkileyebilmektedir.Hastalığın seyri genellikle diğer benzer rahatsızlıklar ile aynı seyreder ve bu nedenle hastalığın teşhis edilmesi zor olabilmektedir. Bu hastalığın en ayırt edilebilir nitelikteki belirtisi, yüzde her iki yanak üzerinde açılan bir kelebeğin kanatlarını andıran bir yüz döküntüsüdür ve çoğu hastada gözlemlenmektedir.
Birçok vakada belirtiler ve semptomların bir süre daha ağır düzeyde seyretmektedir. Bir süreliğine iyileşen ya da tamamen kaybolan alevlenme adı verilen ataklar gözlemlenmektedir. Hastalarda Lupus alevlenmeleri; enfeksiyon, belirli ilaçların kullanımı ve hatta güneş ışığı tarafından tetiklenebilmektedir. Henüz hastalık için kesin bir tedavi yöntemi yoktur ve kullanılan tedavi yöntemleri hastalığın semptomlarını kontrol etmeye odaklanır.
Lupus hastalığı ölümcül müdür?
Lupus hastalığı, bağışıklık sistemini etkileyen bir hastalık olduğu için, bazı bireylerde hayati organlara zarar vererek fonksiyonlarını bozabildiği için ölümcül risk taşıyabilmektedir.Lupus hastalığı nasıl teşhis edilir?
Hastalara yapılan fiziki muayenede öncelikle ayrıntılı tıbbi sorgulama ve gözlem yapılmaktadır. Sonrasında hastalık ile ilgili semptom ve yakınmaları belirlenen kişilerde tam kan sayımı, eritrosit sedimentasyon (ESR) hızı, tam idrar tetkiki ve anti-nükleer antikor başta olmak üzere çeşitli serolojik testler yapılmaktadır.Bazı vakalarda göğüs röntgeni ve ayrıntılı kalp değerlendirilmesi açısından ekokardiyogram istenebilmektedir. Böylece kalp ve çevresinde, akciğerlerde sıvı birikip birikmediği kontrol edilmektedir. Ciltte bulunan döküntülerden biyopsi için örnek de alınabilmektedir.
Bu hastalık nedeniyle böbrekler de olumsuz etkilenebilmektedir. Özellikle tam idrar tahlilinde protein gözlemlenen ya da idrar tetkikinde aktif hücre saptanan bazı vakalarda böbreklerde herhangi bir sorun olup olmadığını daha net ortaya koyabilmek adına böbrek biyopsisi de yapılabilmektedir.
Lupus hastalığı tedavisi
Lupus hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi hastalığın ilerlemesinin ve daha büyük tahribatlara yol açmasını önlemek, hayati komplikasyonların önüne geçmek ve belirtileri hafifletmek amaçlı uygulanmaktadır. Bu nedenle erken tanı hayati önem taşımaktadır. Çünkü ilerlemiş hastalığı geri döndürmek mümkün olmamaktadır.Tedavi her hasta için hastalığın şiddetine ve ortaya çıkan semptom ve belirtilere göre özel olarak planlanmaktadır. Vücudun pek çok organ ve dokusunda ortaya çıkabilen iltihapların giderilmesi için iltihap giderici ilaçların kullanılması gerekmektedir. Bağışıklık sistemini baskılayan steroid grubu ilaçlar da kullanılmaktadır. Kanda pıhtılaşma eğilimi olan hastalara aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar reçete edilmektedir.