- Katılım
- 24 May 2020
- Mesajlar
- 1,952
- Tepkime puanı
- 91
- Puanları
- 45
Amok, Orta Asya ve Malezya'da daha yaygın olan bir tür zihinsel bozukluktur. Daha önce tanımlanmış akıl hastalıklarından çok daha nadir görülen bu hastalık, insanlarda saldırganlığa neden olabilir ve ölümcül olabilecek ciddi boyutlara ulaşabilir.
Hastalığın daha yaygın olduğu Malezya'da, halk arasında ölüm saçan delilik anlamına gelen "mengamok" ve dünya çapında "şaka yapma" olarak adlandırılır. Hastalık, genellikle aniden gelişir ve istemsiz hareketler, bilinç kaybı, kişinin saldırgan tutumu gibi olumsuz hareketlere yol açabilir. Bu belirtiler hem hasta hem de çevresindekiler için hayati tehlike oluşturabilir.
Hastalığın kesin nedeni bilinmiyor, ancak Malezya'da yoğunlaştığı için tıpta kültürle ilgili bir sendrom olarak da tanımlanıyor. Ölümcül bir hastalık olduğundan, bu hastalığın belirtileri olan kişiler yakın ilişkileri olan çevresinin gerekli hassasiyetle tedavi edilmesini sağlamalı ve hastalar en kısa zamanda sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Bir ruhsal bozukluk olan Amok hastalığı, bireylerde aniden gelişen ve kötüleşen bir tür bilinçsizlik ve deliliği ifade eder. Çevreye bağlı olarak diğer birçok zihinsel bozukluğu tanımak zor olabilir, ancak bazı spesifik semptomlar hafif başlar ve tedavi edilmezse daha şiddetli hale gelir. Bu rahatsızlık, hastalık olmadığı için nadir görülmesi hastaları yönetmeyi zorlaştırır ve hastalığı doğru şekilde teşhis etmek zor olabilir.
Dissosiyatif olarak da bilinen bu hastalık, ilk olarak 18. yüzyılda ilkel kabilelerde görülmüştür. Hastalığın kökeninin zorlu kültürel ve çevresel faktörlere bağlı olduğunu vurgulamanın en önemli nedeni, 18. yüzyıldan itibaren zor yaşam koşulları ve zamanla şiddet ve yaşam koşullarının düzelmesiyle Amok hastalığının azalmasıdır. Aniden bu sendroma giren hastalar, yeni tanıştığı kişiyi aşağılama, incitme veya öldürme eğilimindedir. Sonuç olarak hastalar kendileri ve çevrelerindeki herkes için risk oluştururlar.
Yaşamın modernleşmesi ve yaşam ortamının iyileştirilmesi ile birlikte bu hastalığın görülme sıklığı azalmış, ancak hala var olduğu söylenebilir. Bazı katillerin, özellikle bir cinayet işledikten sonra bu durumla teşhis edilmesi yaygındır. Değişen şiddet derecelerinde depresyon belirtileri, hastalığın, şiddetli bir saldırıdan önce gelebilir ve bu da deliliğe yol açabilir.
Ancak bu semptomlar, sadece hastalar tarafından her zaman birlikte oldukları dar çevrede fark edilir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür, ancak öfke vakalarını araştırırken hastalık erkeklerde daha sık görülür. Cinnet atakları olan birçok Amok hastası bu ataklar sırasında böyle bir durum yaşamazlar, ancak acı çektiklerine veya bazı kötülüklere maruz kalacaklarına inanırlar.
Amok hastalarının neden olduğu şiddet davranışlarının ruhsal, kişilik ya da psikotik bozukluklarından da kaynaklanabileceği vurgulanır. Araştırma neticesiyle ortaya çıkan bilgilere göre bu hastalık kültüre bağlı sendromlar grubuna giren bir hastalık türüdür. Bu konudaki araştırmalar devam etmektedir ve bu hastalıkların modern ve sanayileşmiş toplumlarda tekrar ortaya çıkabileceğine inanılır.
İngilizce ‘de "Running Amok" olarak bilinen hastalığa yakalanan hemen hemen tüm kişilere, silah veya zararlı aletler yardımıyla başkalarını yaralama veya öldürme sonucu teşhis konulur. Cinnet semptomları öncesinde ani gelişen ağır depresyon benzeri belirtiler görüldüğünde aile bireyleri veya yakınları tarafından bu şekilde belirtilerin fark edilen hastalar vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına ulaştırılmalıdır.
Her iki durumda da psikiyatrist, hasta ile detaylı bir muayene yapacaktır. Ayrıca iş ortamında aile, arkadaşlar ve hastalarla sürekli iletişim halinde olan kişilerle tanışılması gerekebilir, onlara bilgi aktarımı yapılır. Muayene sırasında gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Gerekirse başka psikologlardan destek alınabilir.
Başka hastalıkların olasılığını dışlamak için birçok tanı testi kullanılabilir. Bunlar genellikle psikolojik testler, kan testleri ve tıbbi görüntüleme testlerini içerir. Tüm bu test ve tetkiklerin ardından vakit kaybetmeden Amok hastalığı teşhisi konan hastaların yoğun ve uzun süreli bir tedavi sürecine başlaması gerekir.
Amok hastalığının çoğunluk olgularında sevilen birinin ani ölümü, şok edici etkiler yaratan üzücü olaylar ve yoğun ve şiddetli depresyon süreci gibi birkaç kuluçka sürecini içerir. Bu nedenle bu gibi durumlarda psikiyatrik destek alınması çok önemlidir. Amok hastalığı teşhisi konan hastalar genellikle 6 veya 8 hafta hastanede yatırılır. Bu tedavi sürecinde uygun tipte antidepresan ilaçlar uygulanır.
İlacı almayı reddeden hastalara, doktorlarının önerdiği şekilde damardan enjeksiyon veya sakinleştirici verilebilir. İlaç tedavisine ek olarak bilişsel terapi de psikiyatristler ve psikologlar tarafından yapılır. Bu evrelerde hasta ile sık aralıklarla görüşme seansları uygulanır. Bazı durumlarda ise gerekli olması halinde hipnoz gibi yöntemlere de başvurulabilir.
Kişi çevresinde akrabalarında veya çalışma arkadaşlarından birinde ayrıca depresyon, bipolar bozukluk veya takıntılı şiddet davranışı belirtileri varsa, hemen bir doktora yönlendirmelidir. Bu tür psikolojik semptomları olan hastalar, Amok hastalığından ve diğer birçok ciddi sağlık probleminden mustarip olabilir. Bu nedenle hem hastanın sağlığı hem de çevresindekilerin güvenliği için psikiyatrik destek alınması gerekir. Bu, ileride oluşabilecek daha ciddi travmatik rahatsızlıklara karşı önlem alırken altta yatan zihinsel durumlarında tedavi edilmesini sağlar.
Hastalığın daha yaygın olduğu Malezya'da, halk arasında ölüm saçan delilik anlamına gelen "mengamok" ve dünya çapında "şaka yapma" olarak adlandırılır. Hastalık, genellikle aniden gelişir ve istemsiz hareketler, bilinç kaybı, kişinin saldırgan tutumu gibi olumsuz hareketlere yol açabilir. Bu belirtiler hem hasta hem de çevresindekiler için hayati tehlike oluşturabilir.
Hastalığın kesin nedeni bilinmiyor, ancak Malezya'da yoğunlaştığı için tıpta kültürle ilgili bir sendrom olarak da tanımlanıyor. Ölümcül bir hastalık olduğundan, bu hastalığın belirtileri olan kişiler yakın ilişkileri olan çevresinin gerekli hassasiyetle tedavi edilmesini sağlamalı ve hastalar en kısa zamanda sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Bir ruhsal bozukluk olan Amok hastalığı, bireylerde aniden gelişen ve kötüleşen bir tür bilinçsizlik ve deliliği ifade eder. Çevreye bağlı olarak diğer birçok zihinsel bozukluğu tanımak zor olabilir, ancak bazı spesifik semptomlar hafif başlar ve tedavi edilmezse daha şiddetli hale gelir. Bu rahatsızlık, hastalık olmadığı için nadir görülmesi hastaları yönetmeyi zorlaştırır ve hastalığı doğru şekilde teşhis etmek zor olabilir.
Dissosiyatif olarak da bilinen bu hastalık, ilk olarak 18. yüzyılda ilkel kabilelerde görülmüştür. Hastalığın kökeninin zorlu kültürel ve çevresel faktörlere bağlı olduğunu vurgulamanın en önemli nedeni, 18. yüzyıldan itibaren zor yaşam koşulları ve zamanla şiddet ve yaşam koşullarının düzelmesiyle Amok hastalığının azalmasıdır. Aniden bu sendroma giren hastalar, yeni tanıştığı kişiyi aşağılama, incitme veya öldürme eğilimindedir. Sonuç olarak hastalar kendileri ve çevrelerindeki herkes için risk oluştururlar.
Amok Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kelimenin ait olduğu dildeki anlamına bakıldığında Amok, acımasızlık, hiddet, cinayet, öfke gibi anlamlara tekabül eder. Dolayısıyla hastalığın en temel belirtisi böyle bir kişiliğin aniden bireyde ortaya çıkması ve gelişmesidir. Orta ve Güneydoğu Asya, Filipinler, Papua Yeni Gine, Porto Riko, Malezya gibi yoksul yaşam alanları hastalığın yoğunlaştığı bölgelerdir, bu nedenle bu bölgelerde hastalığın belirtileriyle daha dikkatli mücadele etmek gerekir.Yaşamın modernleşmesi ve yaşam ortamının iyileştirilmesi ile birlikte bu hastalığın görülme sıklığı azalmış, ancak hala var olduğu söylenebilir. Bazı katillerin, özellikle bir cinayet işledikten sonra bu durumla teşhis edilmesi yaygındır. Değişen şiddet derecelerinde depresyon belirtileri, hastalığın, şiddetli bir saldırıdan önce gelebilir ve bu da deliliğe yol açabilir.
Ancak bu semptomlar, sadece hastalar tarafından her zaman birlikte oldukları dar çevrede fark edilir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür, ancak öfke vakalarını araştırırken hastalık erkeklerde daha sık görülür. Cinnet atakları olan birçok Amok hastası bu ataklar sırasında böyle bir durum yaşamazlar, ancak acı çektiklerine veya bazı kötülüklere maruz kalacaklarına inanırlar.
Amok Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Gelişiminde rol oynayan faktörler tam olarak anlaşılmamakla birlikte Amok hastalığının nedenleri arasında aşırı kültürel baskı, şiddet içeren canice davranışlar veya çevresindekilerin durumu gibi sosyal, kültürel ve çevresel faktörler yer alır. Bu durumun en belirgin nedenlerinden biri, hastalığın tüm dünyaya yayılmayıp, yaşam ortamının sıkıntılı olduğu bölgelerde yoğunlaşmasıdır.Amok hastalarının neden olduğu şiddet davranışlarının ruhsal, kişilik ya da psikotik bozukluklarından da kaynaklanabileceği vurgulanır. Araştırma neticesiyle ortaya çıkan bilgilere göre bu hastalık kültüre bağlı sendromlar grubuna giren bir hastalık türüdür. Bu konudaki araştırmalar devam etmektedir ve bu hastalıkların modern ve sanayileşmiş toplumlarda tekrar ortaya çıkabileceğine inanılır.
İngilizce ‘de "Running Amok" olarak bilinen hastalığa yakalanan hemen hemen tüm kişilere, silah veya zararlı aletler yardımıyla başkalarını yaralama veya öldürme sonucu teşhis konulur. Cinnet semptomları öncesinde ani gelişen ağır depresyon benzeri belirtiler görüldüğünde aile bireyleri veya yakınları tarafından bu şekilde belirtilerin fark edilen hastalar vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına ulaştırılmalıdır.
Amok Hastalığının Teşhisi Nasıl Konulur?
Amok, cinnet atakları ile kendini kaybeden ve şiddet davranışına dönüşen bir hastanın psikiyatrik değerlendirmesi ile teşhis edilebilir. Bu hastalar cinayet, saldırı veya yaralanmaya neden olduktan sonra sağlık değerlendirmesi için sevk edilmiş olabilir. Bununla beraber yakın bir akrabasının semptomlarını gözlemlemek için tıbbi kuruma sevk edilmiş de olabilir.Her iki durumda da psikiyatrist, hasta ile detaylı bir muayene yapacaktır. Ayrıca iş ortamında aile, arkadaşlar ve hastalarla sürekli iletişim halinde olan kişilerle tanışılması gerekebilir, onlara bilgi aktarımı yapılır. Muayene sırasında gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Gerekirse başka psikologlardan destek alınabilir.
Başka hastalıkların olasılığını dışlamak için birçok tanı testi kullanılabilir. Bunlar genellikle psikolojik testler, kan testleri ve tıbbi görüntüleme testlerini içerir. Tüm bu test ve tetkiklerin ardından vakit kaybetmeden Amok hastalığı teşhisi konan hastaların yoğun ve uzun süreli bir tedavi sürecine başlaması gerekir.
Amok Hastalığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Amok, psikoz ve bipolar bozukluk gibi ruhsal durumlarla ilişkili olduğu düşünülen bir ruhsal bozukluk rahatsızlığıdır. Bu nedenle Amok tedavisi, genellikle bu tür hastalıkların tedavi sürecine benzer. Birçok hasta şiddete ve intihara eğilimlidir ve tedavi için bilmeden akıl hastalıklarıyla ilgilenen sağlık kuruluşuna götürülmeleri gerekebilir. Bu durum, genellikle en uç vakalarda geçerlidir ve tüm hastalar böyle bir nöbet yaşamaz.Amok hastalığının çoğunluk olgularında sevilen birinin ani ölümü, şok edici etkiler yaratan üzücü olaylar ve yoğun ve şiddetli depresyon süreci gibi birkaç kuluçka sürecini içerir. Bu nedenle bu gibi durumlarda psikiyatrik destek alınması çok önemlidir. Amok hastalığı teşhisi konan hastalar genellikle 6 veya 8 hafta hastanede yatırılır. Bu tedavi sürecinde uygun tipte antidepresan ilaçlar uygulanır.
İlacı almayı reddeden hastalara, doktorlarının önerdiği şekilde damardan enjeksiyon veya sakinleştirici verilebilir. İlaç tedavisine ek olarak bilişsel terapi de psikiyatristler ve psikologlar tarafından yapılır. Bu evrelerde hasta ile sık aralıklarla görüşme seansları uygulanır. Bazı durumlarda ise gerekli olması halinde hipnoz gibi yöntemlere de başvurulabilir.
Kişi çevresinde akrabalarında veya çalışma arkadaşlarından birinde ayrıca depresyon, bipolar bozukluk veya takıntılı şiddet davranışı belirtileri varsa, hemen bir doktora yönlendirmelidir. Bu tür psikolojik semptomları olan hastalar, Amok hastalığından ve diğer birçok ciddi sağlık probleminden mustarip olabilir. Bu nedenle hem hastanın sağlığı hem de çevresindekilerin güvenliği için psikiyatrik destek alınması gerekir. Bu, ileride oluşabilecek daha ciddi travmatik rahatsızlıklara karşı önlem alırken altta yatan zihinsel durumlarında tedavi edilmesini sağlar.