Sağlık Bademcik Taşı

Bademcik taşı, hemen ağız ve yutak arasında kalan bademciklerin üzerinde bulunan ve çok zaman beyaz-sarı renkte olan oluşumlardır. Çoğunlukla tonsilitte yani bademcik enfeksiyonuna bağlı olarak görülse de zaman zaman başka sağlık sorunları da bademcik taşı oluşmasına neden olabilir.

Bademcik taşı nedir?​

Bademcik taşı, sağ ve sol bademcikler üzerinde ortaya çıkan ve pirinç görünümünde olan yapılardır. Bakteri birikmesinden besin kalıntılarına kadar pek çok faktör bademcik taşlarının görülmesine yol açabilir.

Bademcikler, konumu gereği birçok etkene maruz kalırlar. Hem sindirim sisteminin hem de solunum sisteminin girişinde bulundukları için mukus, besin maddeleri, bakteriler ve diğer etkenler bu yapının yanından geçerek vücuda geçer. Bademciklerin maruz kaldığı bu etkenler, zaman zaman birikimine yol açarak bademciklerde taş oluşmasında sebep olabiliyor.


Bademcikler üzerinde gözle görülmeyen çukurlar vardır. Vücuda alınan her türlü madde sindirim ve solunum sistemine geçmeden önce buraya çarpar. Eğer bu etkenlere maruziyet artarsa bu çukurların içerisinde birikim olur. Birikimler, zaman içerisinde beyaz ile sarı renkte pirinç tanesi görünümünü alır ve bademcik taşı gelişir.

Bademcik taşları, kişinin o anki sağlık durumuna göre değişmekle birlikte çoğu zaman en fazla nohut büyüklüğünde olur. Ancak bazı durumlarda üzüm tanesi büyüklüğüne kadar ulaşan bademcik taşları da gelişebiliyor. Küçük çaplı ve özellikle bademciğin iç kısımlarında olan taşlar çoğunlukla hastalara rahatsızlık vermeseler de boyut büyüdükçe ve daha ortalara gelmeye başladıkça kişide ciddi belirtiler ortaya çıkabiliyor.

Bademcik taşı belirtileri​

Bademcik taşı belirtileri arasında en belirgin olan semptom, ağızdaki kötü kokulardır. Bademcikteki birikmiş maddeler, mukus ve iltihap gibi koku yapıcı maddeler olduğundan birikmesi durumunda karşıdaki kişiyi rahatsız edecek derecede ağız kokusu meydana gelişebilir. Bu ağız kokuları, çoğunlukla çürümüş meyve kokusu gibi olur ve fırçalama ile geçmez.

Bademcik taşında aynı zamanda ağrı ve yutma güçlüğü de olur. Taşlar, bademcik girişinde sıkışmaya neden olduğundan kişi yutkunurken zorluk çeker. Ayrıca bu taş yapıları, inflamasyona yani iltihaba neden olduğu için de bademcikler, normalden fazla büyür ve boğaz girişini kapatır. Bununla birlikte bademcik çukurları dolduğu için hastalarda özellikle yutkunma esnasında ağrı ortaya çıkar.

Özellikle büyük boyuttaki taşlar, kişinin boğazında tahrişe ve uyarımlara neden olur. Bu nedenle kişi sık sık öksürür. Bununla birlikte bazı hastalarda mide bulantısı ve kusma da gelişebilir.

Bademcik taşı, çoğunlukla bademciklerde şişme ile birlikte görülür. Bu durum zaman içerisinde kulak yapısına basınç uygulanmasına neden olabilir. Çok sık görülmese de bazı hastalarda kulak ağrısı da gelişebilir.

Bademcik taşı neden olur?​

Bademcik taşı oluşumunun en önemli sebebi, bademciklerdeki çukurlara ölmüş hücrelerin, mukusların, tükürüklerin, besin maddelerinin ve bakterilerin birikimidir. Bademcikler hem solunum sisteminin hem de sindirim sisteminin girişinde olduğu için bu etkenler, kolayca bademcik çukurlarına yerleşir.

Bunlar, vücuda yeni girecek bakteri virüs mantar ve parazitlere besin olacağından bu alanda bir üreme gerçekleşir. Bu da pirince benzer bir yapıya sahip olan bademcik taşının oluşmasına yol açar.


Bademcik taşı oluşumunda rol oynayan bazı faktörler vardır. Bunlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:

• Ağız içi hijyenin yeterli olmaması
• Sinüs hastalıkları
• Bademciklerin normalden daha büyük olması
• Kronik bademcik iltihabı

Bademcik taşı tedavisi​

Bademcik taşı için herhangi bir tedavi yoktur. Önemli olan bu taşların oluşmadan önlenmesidir. Bunun için hastaların kendilerini izlemesi ve bademcik taşına sebep olan faktörleri belirlemesi gerekir. Daha sonraki süreçlerde bu risk faktörleri ortadan kaldırılırsa bademcik taşları gelişmez ve herhangi bir tedaviye de gerek kalmaz.

Bademcik taşlarının vücuttan uzaklaştırılabilmesi için bulundukları çukurlardan çıkarılmaları gerekir. Bademcik taşı temizleme olarak bilinen bu işlem sonrasında taşların neden olduğu bütün semptomlar ortadan kalkar.

Bademcik taşı temizleme​

Bademcik taşı temizleme işlemi hem klinik ortamda hem de ev ortamında yapılabilir. Klinik ortamdaki bademcik taşı girişimlerinde kişi öncelikle bir alana oturtulur ya da uzanır. Ardından ağız içerisine bazı tıbbi aletler yerleştirilir ve bademcikten ön plana çıkarılır. Son olarak hekim bademcikleri tahriş etmeden üzerinde biriken taşları alır ve çıkarır.


Bademcik taşı temizleme operasyonları, genellikle 5 dakika içerisinde tamamlanır. Hastalarda herhangi bir sağlık sorunu ortaya çıkmaz. O kadar kolay bir işlemdir ki lokal veya genel anestezi de gerektirmez. Bazı durumlarda hastalarda mide bulantısı ve kusma oluşabilir. Kusmalarına önüne geçilmesi için hastaların aç karnına kliniğe gelmesi önerilir.

Evde bademcik taşı temizleme​

Küçük çaplı bademcik taşlarını çıkartmak için kliniğe gitmeye gerek yoktur. Eğer kişi mide bulantısı ve kusmanın önüne geçebilecekse aynanın karşısına oturarak bademcik taşlarını çıkartabilir.

İşlem için öncelikle ağız içerisinin yeterli miktarda aydınlatılması gerekiyor. Ardından bir kaşık veya çatalın arka kısmıyla bademcik etrafındaki dokuların ortaya çıkarılması gerekiyor. Daha sonra başka bir çatal ya da kaşık, bademcik taşının hemen altına yerleştirilerek taşlar uzaklaştırılabilir.

Şırınga ile bademcik taşı temizleme​

Ev ortamında bademcik taşı temizlerken boyu uzun şırıngalar kullanılabilir. Aynı şekilde bademcik etrafındaki dokular netleştirildikten ve ışık sağlandıktan sonra şırınga uç kısmı bademcik taşına yerleştirilip piston çekilir. Basınçla birlikte bademcik taşı yerinden çıkacak ve kişi rahatlayacaktır.

Bademcik taşı nasıl önlenir?​

Bademcik taşının önlenmesinde en önemli husus, bu sağlık sorununa neden olan faktörün belirlenmesidir. Örneğin, sık geçirilen bademcik enfeksiyonlarına bağlı bademcik taşı oluşuyorsa tonsillektomi ameliyatı olunabilir. Ayrıca, besin artıklarına bağlı olarak bademcik taşları oluşuyorsa ağız hijyenine daha fazla dikkat edilebilir.

Bademcik taşı düşürme sonrası yapılacaklar​

Bademcik taşı düşürdükten sonra herhangi bir uygulama yapmaya gerek yoktur. Zaten taşlar, çoğu zaman bademcikten ayrılmaya başladığı zaman çıkarıldığından herhangi bir girişime gerek kalmaz. Sadece hastaların işlem sonrasında ağızlarını çalkalanması yeterli olacaktır.

Bademcik taşı zararları​

Bademcik taşlarının en önemli zararları, bademciklerde yeni enfeksiyonlara ve şişliklere neden olmasıdır. Özellikle büyük boyuttaki bademcik taşları bademciklerde daha fazla tahrişe neden olacağından sık enfeksiyonlar gelişebilir. Bu da bağışıklık sisteminde zayıflıklara yol açar.

Bademcik taşı, aynı zamanda ağız kokusunda artışa neden olur. Bu kötü koku, kişiyi çok fazla rahatsız ettiğinden önüne geçilmesi gereken bir durumdur.

Bademcik taşı yutulursa ne olur?​

Bazı hastalar, sabah uyandıklarında bademcik taşlarının yerinde olmadığını fark edebilir ya da taş çıkarma işlemi esnasında yerinden oynayan bademcik taşları sindirim kanalına geçebilir. Bu nedenle hastalarda bademcik taşı yutulursa ne olur şeklinde sorular yönetebiliyor.

Bademcik taşı yutulursa herhangi bir zararlı etki göstermez. Midenin asidik ortamı bu taşları saniyeler içerisinde eritir ve bağırsaklara gönderir. Burada kişinin yapması gereken en önemli girişim ağzın çalkalanmasıdır.

Bademcik taşı ağız kokusu nasıl giderilir?​

Bademcik taşı kaynaklı ağız kokularında diş fırçalama ve gargara yapma çoğu zaman etkili olmaz. Taş, bademcik üzerinde kalmaya devam ettikçe bu kötü kokular yenilenmeye devam eder ve şiddeti zamanla artar.

Taşa bağlı ağız kokularının geçmesi için mutlaka taşların yerinden çıkarılması gerekir. Taş çıktıktan hemen sonra ağzın mentollü bir sıvı ile çalkalanması ve fırçalanması mevcut kokunun geçmesine yardımcı olur.

Bademcik taşı kendi kendine düşer mi?​

Bademcik taşı ilk oluştuğunda yumuşak bir yapıya sahip olur. Bu taşlar, bademciklere daha iyi yapışıp yerleştiği için kendiliğinden düşme olmaz. Ancak birkaç gün içerisinde bu taşlar, olgunlaşır ve eskisinden daha sert bir yapıya bürünür. O zaman taşlar, öksürme ve yutkunma gibi hareketler esnasında çukurlardan ayrılabilir ve düşebilir. Düşen taşlar, çoğu zaman dilin hemen üzerine gelir ve kişi haberi olmadan bu taşları yutar.

Bademcik taşı tehlikeli midir?​

Bademcik taşlarının sağlık açısından herhangi bir riski yoktur. Çoğu zaman enfeksiyon sonrası dönemlerde görüldüğü için kişide herhangi bir sorun yaratmaz. Yalnızca bazı durumlarda üzüm boyutlarına kadar ulaşabilen bademcik taşları yeni enfeksiyonlarının oluşmasına yol açabilir. Bunun dışında boğaz ağrısı ve ağız kokusundan başka herhangi bir sağlık sorununa neden olmaz

Kaynak

• https://en.wikipedia.org/wiki/Tonsil_stones
• https://www.healthdirect.gov.au/tonsil-stones
• https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/tonsil-stones

Genişletmek için tıkla ...