Ozan Kadimoğlu
Paylaşımcı Üye
- Katılım
- 8 Mar 2023
- Mesajlar
- 152
- Tepkime puanı
- 16
- Puanları
- 18
İtibar:
Mantar hastalığı mikoz, kırmızı, kaşıntılı, iltihaplı ve şişmiş cilde neden olan, tek hücreli organizmanın (mantar) neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Farklı mantar türleri, bu semptomların, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkmasına neden olabilir. Mantar türleri eller, ayaklar, yüz, vücut ve kafa derisi gibi bölgelerde çoğaldıkça enfeksiyonlar oluşur. İlk başta sınırları belli gibi görünen cilt anormallikleri, mantar vücudun farklı bölgelerini etkilediği için zamanla yayılabilir.
Mantar, çevre bölgelere veya tamamen farklı bölgelere yayılarak o bölgelerde iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durumda enfeksiyon daha şiddetli semptomlarla kendini gösterir. Mantar hastalıkları, esas olarak ayak derisinde, tırnaklarda, kasıklarda, vajinada ve saçta görülür. Ancak nadir de olsa dil ve lenf bezlerini de etkileyebilir.
Mantarlar, toprak yoluyla da yayılabilir. Ayrıca bahçe, kumsal, tarla gibi topraklarda temas yoluyla insandan insana bulaşabilir. Bu hastalık, insandan insana bulaşabileceği gibi hayvandan insana da bulaşabilir. Bu özelliğe sahip mantar türleri, hayvanın derisinde saç dökülmesi sergiler. Tedavi edilmediği takdirde bulaşıcılığını devam ettirir. İnsanlarda mantar hastalığı belirtileri, bu durumda daha şiddetli olabilir.
Tırnak mantarı (onikomikoz): Tırnak mantarı belirtileri, tipik olarak ayak tırnaklarında görülür. Mantar, tırnağın ucundan daha geniş bir alana yayılarak tırnağın kalınlaşmasına ve renginin değişmesine neden olabilir. Beyaz veya sarı olan tırnak mantarları, asimetriktir. Tırnakların çabuk kırılmasına ve deforme olmasına neden olabilir. Genellikle ayak başparmağında görülen tırnak mantarı, zamanla diğer tırnaklara ve ellere yayılabilirken, başlangıçta herhangi bir belirti vermeyerek daha sonra ağrıya neden olabilir. Böylece hastanın, hareket kabiliyetini kısıtlayabilir. Özellikle gün içinde uzun süre kapalı ayakkabılar kullanıldığında semptomların şiddeti artabilir.
Ayak mantarı (tinea pedis): Sporcu ayağı veya atlet ayağı olarak da bilinen ayak mantarı, mantar hastalıklarının en yaygın türlerinden biridir. Genellikle iltihaplı, kaşıntılı ve pullanan cilt ile karakterizedir. Ayak tabanlarında kuru, kalınlaşmış ve çatlamış; 4. ve 5. parmaklarda ise ıslaklığa neden olur. İltihaplanma sonucu oluşan koku, ciltte ağrılı çatlamalar ve cildin kademeli olarak şişmesi, ilerleyen dönemlerde ayak mantarının belirtileri arasındadır. Bu sorun, uzun süre kapalı ayakkabılar giyildiğinde de çok görülür. Nemli ve sıcak bölgelerde daha sık görülen bu sorun, bir tür egzama olan pomfolikse de dönüşebilir.
Kasık mantarı (tinea cruris): Kasık bakterileri, bu bölgede şişlik, kızarıklık ve yanma hissine neden olur. Bir veya iki kası etkileyen mantarlar, bazı durumlarda cinsel organlara da yayılabilir. Kasık mantarları, genellikle ayak mantarı gibi diğer alanlarda bulunan mantar türleriyle ilişkilendirilir.
Vajinal mantar (kandidiyazis): Kadınlarda vajinal mantar enfeksiyonları çok yaygındır. Kandidiyazis, ciddi belirtiler nedeniyle kadınların günlük hayatını etkiler ve genital bölgenin tamamını kaplayabilir.
Vücut mantarı (tinea corporis): Bu mantar, vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Genellikle kırmızı lekeler olarak kendini gösterir. Başlangıçta küçük bir bölgede görünen bu halkalar, giderek büyüyebilir ve iltihaplanabilir. Lekelere ve döküntülere genellikle kabuklanma ve dökülme eşlik eder. Bu tür mantar, çoğu hastanın ayaklarında ve kasıklarında da görülür. Bunun yaygın alt tiplerinden biri tinea versicolor türüdür.
Saç mantarı (tinea capitis): Kafa derisinde büyüyen bir mantar türüdür. Saç derisinin bazı bölgelerinde kepeğe neden olur. Boyutları değişir, ancak genellikle tüm alana yayılırlar. Bu bölgelerde ciltte kızarıklık, şişme, iltihaplanma, pullanma ve çatlak görülebilir.
Mantar hastalıklarının nedenleri, genel olarak aşırı nemli ve sıcak ortamda kalmak, terlemek, dar giysiler giymek, havlu, peçete, ayakkabı gibi giysi veya aksesuarları paylaşmak ve enfekte hayvanlarla temas etmektir. Bunlar arasında bazı ilaçların kullanılması ve obezite durumu da sayılabilir.
Mantar türleri, sıcak ve nemli havalarda çok daha kolay yayılır. Bu nedenle mantar hastalıkları, genellikle yaz aylarında daha sık görülür. Bunun en önemli nedeni, yüksek sıcaklıktır. Bazı mantar türleri, 0 ile 15 °C'de, bazıları 15 ile 40 °C'de, bazıları ise 40 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda büyür. Oksijenli ortamlarda daha hızlı büyüyebilen mantarlar, güneş ışığına ve kuru ortamlara daha duyarlıdır. Sonuç olarak, doğrudan güneş ışığına maruz kalan kuru ortamlarda mantar gelişimi durur veya yavaşlar.
Deride halka şeklinde kızarıklık ve farklı renkte lezyonlar
Pembe, kırmızı veya kahverengi şeklinde deri iltihabı
Deride pullanma ve pul oluşumu
Bu semptomlara ek olarak mantar etkisinin boyutuna bağlı olarak çeşitli semptomlar da mevcut olabilir. Tırnak mantarları, tırnaklarda renk değişimlerine ve deformasyonlara neden olur. Vajinal mantar, irin, kızarıklık, ciltte soyulma ve küçük kabarcıklara neden olabilir.
Bu yöntemlerin dışında bazı belirtilerde de mantar hastalığından şüphelenilebilir. Çoğu hastada semptomların başlangıcı ve hastalığın ilerlemesi benzerdir. Bu belirtileri gözlemleyen kişilerin beklemeden teşhis için bir sağlık kuruluşuna gitmeleri önerilir.
Doz, mantarın tipine, üreme bölgesine, semptomların şiddetine ve hastanın tıbbi geçmişine göre ayarlanır. İlaçların düzenli kullanımı, tedavinin en önemli adımlarından biridir. Mantardaki mikroorganizmalar, hızla büyüyebilir ve vücudun farklı bölgelerine yayılabilir. Düzenli olarak kullanılan ilaçlar, mantarın büyümesini yavaşlatır ve başarılı tedavi oranını arttırır. Tedavi süresi, mantarın tipine ve konumuna bağlı olarak değişir.
Mantar, çevre bölgelere veya tamamen farklı bölgelere yayılarak o bölgelerde iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durumda enfeksiyon daha şiddetli semptomlarla kendini gösterir. Mantar hastalıkları, esas olarak ayak derisinde, tırnaklarda, kasıklarda, vajinada ve saçta görülür. Ancak nadir de olsa dil ve lenf bezlerini de etkileyebilir.
Mantar hastalığı bulaşıcı mıdır?
Mantar, doğrudan cilt teması veya eşyaların paylaşılması yoluyla yayılabilen bir hastalıktır. Özellikle belirli mantar türleri, oldukça bulaşıcı oldukları için kalabalık ortamlarda birden fazla kişiyi etkileyerek salgın haline gelebilir. Çocuklardaki mantar enfeksiyonları okul ortamında hızla yayılabilir. Ayakkabı, terlik, havlu, peçete, çarşaf ve nevresim, giysi ve çorap gibi nesnelerin yanı sıra halka açık yüzme havuzları, hamamlar, saunalar, hamamlar, otel odaları, plajlar gibi alanlarda da mantar hastalığı, başkalarına bulaşarak yayılmasına neden olur.Mantarlar, toprak yoluyla da yayılabilir. Ayrıca bahçe, kumsal, tarla gibi topraklarda temas yoluyla insandan insana bulaşabilir. Bu hastalık, insandan insana bulaşabileceği gibi hayvandan insana da bulaşabilir. Bu özelliğe sahip mantar türleri, hayvanın derisinde saç dökülmesi sergiler. Tedavi edilmediği takdirde bulaşıcılığını devam ettirir. İnsanlarda mantar hastalığı belirtileri, bu durumda daha şiddetli olabilir.
Mantar hastalığının türleri nelerdir?
Mantar hastalıkları, yaygınlık ve semptomlara göre farklı türlere ayrılır. Genel olarak mantar hastalığının türleri şunlardır:Tırnak mantarı (onikomikoz): Tırnak mantarı belirtileri, tipik olarak ayak tırnaklarında görülür. Mantar, tırnağın ucundan daha geniş bir alana yayılarak tırnağın kalınlaşmasına ve renginin değişmesine neden olabilir. Beyaz veya sarı olan tırnak mantarları, asimetriktir. Tırnakların çabuk kırılmasına ve deforme olmasına neden olabilir. Genellikle ayak başparmağında görülen tırnak mantarı, zamanla diğer tırnaklara ve ellere yayılabilirken, başlangıçta herhangi bir belirti vermeyerek daha sonra ağrıya neden olabilir. Böylece hastanın, hareket kabiliyetini kısıtlayabilir. Özellikle gün içinde uzun süre kapalı ayakkabılar kullanıldığında semptomların şiddeti artabilir.
Ayak mantarı (tinea pedis): Sporcu ayağı veya atlet ayağı olarak da bilinen ayak mantarı, mantar hastalıklarının en yaygın türlerinden biridir. Genellikle iltihaplı, kaşıntılı ve pullanan cilt ile karakterizedir. Ayak tabanlarında kuru, kalınlaşmış ve çatlamış; 4. ve 5. parmaklarda ise ıslaklığa neden olur. İltihaplanma sonucu oluşan koku, ciltte ağrılı çatlamalar ve cildin kademeli olarak şişmesi, ilerleyen dönemlerde ayak mantarının belirtileri arasındadır. Bu sorun, uzun süre kapalı ayakkabılar giyildiğinde de çok görülür. Nemli ve sıcak bölgelerde daha sık görülen bu sorun, bir tür egzama olan pomfolikse de dönüşebilir.
Kasık mantarı (tinea cruris): Kasık bakterileri, bu bölgede şişlik, kızarıklık ve yanma hissine neden olur. Bir veya iki kası etkileyen mantarlar, bazı durumlarda cinsel organlara da yayılabilir. Kasık mantarları, genellikle ayak mantarı gibi diğer alanlarda bulunan mantar türleriyle ilişkilendirilir.
Vajinal mantar (kandidiyazis): Kadınlarda vajinal mantar enfeksiyonları çok yaygındır. Kandidiyazis, ciddi belirtiler nedeniyle kadınların günlük hayatını etkiler ve genital bölgenin tamamını kaplayabilir.
Vücut mantarı (tinea corporis): Bu mantar, vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Genellikle kırmızı lekeler olarak kendini gösterir. Başlangıçta küçük bir bölgede görünen bu halkalar, giderek büyüyebilir ve iltihaplanabilir. Lekelere ve döküntülere genellikle kabuklanma ve dökülme eşlik eder. Bu tür mantar, çoğu hastanın ayaklarında ve kasıklarında da görülür. Bunun yaygın alt tiplerinden biri tinea versicolor türüdür.
Saç mantarı (tinea capitis): Kafa derisinde büyüyen bir mantar türüdür. Saç derisinin bazı bölgelerinde kepeğe neden olur. Boyutları değişir, ancak genellikle tüm alana yayılırlar. Bu bölgelerde ciltte kızarıklık, şişme, iltihaplanma, pullanma ve çatlak görülebilir.
Mantar hastalığı kimlerde sıklıkla görülür?
- Aşırı terleme sorunu olanlar,
- Duş aldıktan sonra vücudunu tamamen kurutmayanlar,
- Ayakkabı ve havluları ortak paylaşanlar,
- AIDS’li olanlar,
- Ergenlik öncesi çocuklar,
- Şeker hastalığı olanlar,
- Kardiyovasküler ve vücut direnci düşük olanlar,
- El ve ayakları sürekli terleyen kişiler.
Mantar hastalığı neden olur?
Mantar enfeksiyonu, cilt yüzeyindeki keratin hücrelerine saldırarak cilt deformasyonuna neden olur. Bu durum gerçekleştiğinde mantar, belirli bir alanı işgal eder ve çeşitli semptomlara neden olur.Mantar hastalıklarının nedenleri, genel olarak aşırı nemli ve sıcak ortamda kalmak, terlemek, dar giysiler giymek, havlu, peçete, ayakkabı gibi giysi veya aksesuarları paylaşmak ve enfekte hayvanlarla temas etmektir. Bunlar arasında bazı ilaçların kullanılması ve obezite durumu da sayılabilir.
Mantar türleri, sıcak ve nemli havalarda çok daha kolay yayılır. Bu nedenle mantar hastalıkları, genellikle yaz aylarında daha sık görülür. Bunun en önemli nedeni, yüksek sıcaklıktır. Bazı mantar türleri, 0 ile 15 °C'de, bazıları 15 ile 40 °C'de, bazıları ise 40 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda büyür. Oksijenli ortamlarda daha hızlı büyüyebilen mantarlar, güneş ışığına ve kuru ortamlara daha duyarlıdır. Sonuç olarak, doğrudan güneş ışığına maruz kalan kuru ortamlarda mantar gelişimi durur veya yavaşlar.
Mantar hastalığının belirtileri nelerdir?
Mantar hastalığının belirtileri, vücutta gelişen bölgeye bağlıdır. Bununla birlikte, mantar hastalarında en sık görülen semptomlardan bazıları şunlardır:Deride halka şeklinde kızarıklık ve farklı renkte lezyonlar
Pembe, kırmızı veya kahverengi şeklinde deri iltihabı
Deride pullanma ve pul oluşumu
Bu semptomlara ek olarak mantar etkisinin boyutuna bağlı olarak çeşitli semptomlar da mevcut olabilir. Tırnak mantarları, tırnaklarda renk değişimlerine ve deformasyonlara neden olur. Vajinal mantar, irin, kızarıklık, ciltte soyulma ve küçük kabarcıklara neden olabilir.
Mantar hastalığının tanısı nasıl konur?
Bir mantar hastalığını teşhis ederken mantara neden olan mikroorganizmaları ayırt etmek için klinik testler kullanılır. Doktor, mantarın bulunduğu bölgeden numune alır ve mikroskop altında inceler. Vajinal mantar hastalığı durumunda ise bir atılım örneği alınır. Böylece laboratuvarda yapılan testler, sebebin mantar ve bakteriler olduğunu gösterir.Bu yöntemlerin dışında bazı belirtilerde de mantar hastalığından şüphelenilebilir. Çoğu hastada semptomların başlangıcı ve hastalığın ilerlemesi benzerdir. Bu belirtileri gözlemleyen kişilerin beklemeden teşhis için bir sağlık kuruluşuna gitmeleri önerilir.
Mantar hastalığının tedavisi nasıl yapılır?
Mantarın türü ve etki alanı belirlendikten sonra tedaviye başlanır. Çoğu mantar hastalığı tedavisi için oral veya topikal ilaçlar, losyonlar ve merhemler kullanılır. Bazı ağır vakalarda ise bu tedaviler, kombine olarak tercih edilebilir. Çeşitli formlarda antifungal ilaçlar, tercih edilen yöntemler arasındadır. Bu ilaçlar arasında kremler, losyonlar, ampuller, haplar, fitiller, tozlar veya spreyler yer alır.Doz, mantarın tipine, üreme bölgesine, semptomların şiddetine ve hastanın tıbbi geçmişine göre ayarlanır. İlaçların düzenli kullanımı, tedavinin en önemli adımlarından biridir. Mantardaki mikroorganizmalar, hızla büyüyebilir ve vücudun farklı bölgelerine yayılabilir. Düzenli olarak kullanılan ilaçlar, mantarın büyümesini yavaşlatır ve başarılı tedavi oranını arttırır. Tedavi süresi, mantarın tipine ve konumuna bağlı olarak değişir.