Sağlık Mide Yanması

Mide yanması, yemek borusu ve mide ile ilgili bir belirtidir. Mide yanması, her ne kadar bir hastalık olarak değerlendiriliyor olsa da daha çok sindirim sistemi problemlerinin ve yanlış ilaç kullanımlarının neticesinde ortaya çıkan tipik bir bulgudur. Aynı zamanda yanlış beslenme düzeni ve toksik maddeye maruz kalma gibi nedenler de mide yanması gibi belirtilerin ortaya çıkmasında etkili olabilir.

Midede hissedilen yanma çoğu zaman yemek borusu ve mide arasındaki bağlantılarda ortaya çıkar. Hastalarda görülen en tipik belirti ağızda hissedilen acı ve asit tatlıdır. Bu bulgular hastaların fazla yemek yemesi düz bir zeminde uzanması ve eğilme gibi nedenlerle daha fazla ortaya çıkar.


Sağlıklı bir insan anatomisinde yemek borusundan mideye geçişi sağlayan kapakçıklar vardır. Bu kapakçıklar, besinlerin vücuda alınması ile birlikte kapanıp açılırlar ve besinlerin sindirim sisteminde ilerlemesini kolaylaştırırlar. Eğer bu kapakçıklarda herhangi bir sorun ortaya çıkarsa ve işlev bozukluğu gelişirse mide yanması gelişir. Mide yanmasına neden olan asıl sebep midede bulunan asidik olan sıvının yemek borusuna doğru kaçmasıdır.

Kısaca mide yanması, aslında sadece midede değil yemek borusunda da hissedilir. Bunu tetikleyen unsurlar arttıkça hastalarda mide yanması daha sık gelişir ve kusma gibi başka sindirim sistemi bulgularına da neden olur.

Mide yanması tipleri​

Mide yanması ortaya çıkardığı bulgulara ve görülme nedenlerine bağlı olarak farklı şekillerde sınıflandırılır. En sık görülen mide yanması tipleri ve ortaya çıkardığı etkiler şu şekilde sıralanabilir;

• Bazı kadınlarda adet döngüsünden önce mide yanması ortaya çıkabilir. Bu durum kadınlara ait hormonların artmasından ve karın bölgesinde hissedilen sancılardan kaynaklanır. Çoğu zaman 2 ila 3 gün içerisinde kendiliğinden geçer.
• Fazla miktarda acı ve diğer baharatları tüketmek de mide yanmasına neden olabilir. Baharatlar mide dokusunda hasara yol açtığından vücut daha fazla asidik mide sıvısı üretir ve mide yanmasına yol açar.
• Bazı kişilerde kola ve kahve tüketimine bağlı olarak da mide yanması gelişebiliyor. Bu besinlerin alımı durdurulduğunda mide yanması kendiliğinden geçer ve herhangi bir tedaviye gerek kalmaz. Eğer hastalar daha fazla miktarda çay kahve ve kola gibi besinleri tüketmeye devam ederlerse yemek borusu ve mide arasındaki kapakçıklarda sorunlar ortaya çıkabilir.
• Alkol ve sigara da mide yanmasına neden olabiliyor. Alkolün toksik etkileri, mide dokusunu harap ettiğinde 24 saatten 48 saate kadar uzayabilen mide yanmaları gelişebiliyor. İçe çekilen sigara dumanları sindirim sistemine ulaştığında da mide yanması ortaya çıkabiliyor. Bu genellikle kısa süre içerisinde geçen ve hastayı çok fazla rahatsız etmeyen bir bulgudur.
• Hamile kadınlarda rahim dokusunun mideye doğru basınç uygulaması nedeniyle de mide yanması gelişebiliyor. Bebeğin büyüklüğü ve plasentanın konumuna bağlı olarak mide yanmaları hafif düzeyde olabileceği gibi kişinin kusmasına neden olabilecek kadar şiddetli de olabilir.
• Bazı ilaçların mekanizması mide dokusu için çok uygun değildir. Bu ilaçlar vücuda alındıktan sonra mide emilimi esnasında kısa süreli yanmalara neden olabilir. İlacın dozu ve kullanım sıklığı mide yanmasının süresini ve şiddetini etkileyebilir.

Mide yanması belirtileri​

Aslında mide yanması başlı başına bir belirtidir. Çoğu zaman tek başına görülür ve beraberinde başka sağlık sorunlarına neden olmaz. Ancak bazı hastalarda altta yatan sağlık sorununun ilerlemesi ile birlikte başka bulgular da görülebilir. Bunlar kısaca şu şekilde sıralanabilir:

• Ağızda kötü tat hissetme
• Mide bulantısı
• Şişkinlik
• Yutma güçlüğü
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Hazımsızlık

Mide yanması neden olur?​

Mide yanmasına neden olan birçok faktör vardır. Ancak bunlardan en önemlisi gastrit ve reflü hastalığıdır. Doğrudan mideye ilgilendiren bu hastalıklarda belirti olarak mide yanması görülebilir.

Mide içeriğinin yemek borusuna doğru kaçmasına neden olan gastroözofageal reflü hastalığında yemek borusunun ortası ile mide arasındaki bölgelerde yanma hissi oluşabilir. Bu durum midenin asit içeriğinin geriye doğru kaçmasınlar kaynaklanır. Hastalar da beraberinde öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve mide bulantısı yetişebilir.

Mide dokusunun iltihaplanması anlamına gelen gastrit hastalığında da mide yanması gelişebilir. Bunda yanma hissi doğrudan mide ile alakalıdır. Mide dokusunu enflamatuar süreç kapladığı için hastalarda uzun süreli yanına gelişir.

Bunlar mide yanmasına neden olan başlıca faktörlerdir. Bununla birlikte şu risk faktörleri de mide yanmalarına neden olabilir:

• Özellikle antienflamatuar etki gösteren ilaçların kullanılması
• Gıdalara karşı alerji
• Çok dar kıyafetler giymek
• Stres
• Uyku düzeninde bozulmalar
• Alkol ve sigara tüketimi

Geçmeyen mide yanması neden olur?​

Geçmeyen ve uzun süreli devam eden mide yanmaları takip edildiğinde çoğunlukla sindirim sistemi problemleri ortaya çıkar. İlaç kullanımı ya da gebelik gibi faktörler mide yanmasına neden olsa da çoğunlukla birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçme görülse de sindirim sistemi hastalıklarında gördüğümüz mide yanmaları tedavi başlatılmadığı sürece geçmez.

Geçmeyen mide yanması olan hastaların en kısa süre içerisinde bir dahiliye uzmanına ya da gastroenteroloji uzmanlarına görülmesi gerekir. Uzmanlar, gerekli tetkik ve araştırmalardan sonra altta yatan sebebi bulabilir ve mide yanmasına yönelik tedavi başlatabilir.

Sabahları mide yanması neden olur?​

Sabah görülen mide yanmaları, mide içeriğinin boş olmasından kaynaklanır. Henüz kahvaltı yapılmadığı için ve mide boş kaldığı için salgılanan fazla miktardaki asit hastalarda yanmaya yol açabilir.

Gece mide yanması neden olur?​

Gece görülen mide yanması için iki önemli sebep vardır. Bunlar çok fazla yemek yedikten sonra yatmak ve boyun yüksekliğinin doğru ayarlanmamasıdır.

Hastalar, çok fazla yemek yedikten sonra yer çekimi etkisiyle besin maddeleri geriye doğru kaçabilir. Bununla birlikte boyun yüksekte tutulmadıysa midenin asit içeriği yemek borusuna doğru kaçabilir ve mide yanmasında neden olabilir

Mide yanması tedavisi​

Mide yanmasının tedavi edilebilmesi için öncelikle bu duruma neyin sebep olduğunu belirlenmesi gerekir. Bunun için de bir dizi araştırmanın yapılması gerekebilir. Doktorlar teşhis için çoğunlukla hastalardan öykü toplasa da tanıyıp kolaylaştırmak ve kesinleştirmek için endoskopi ile bazı kan testlerine başvurulabilir.

Mevcut sağlık sorunu tespit edildikten sonra ona yönelik tedavi başlatılır. Bu tedaviler de asıl hedef midenin asit salınımını azaltmak ve mide yanması hissini ortadan kaldırmaktır.


Eğer hastalarda enfeksiyon varsa kaynağı yönelik antibiyotik tedavisi başlatılır. Ayrıca gastrit gibi hastalıklarda anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar midedeki yangıyı azaltarak tedavi sürecini hızlandırır.

Çoğu hastada mide asit miktarını azaltacak ilaçlar kullanılır. Bunlar proton pompa inhibitörü olarak adlandırılan ilaçlardır. Bu ilaçların midedeki asit miktarını azaltır ve mide yanmalarına engel olur. Ancak kesin tedavi için mide asidini arttıran sağlık sorunun tedavi edilmesi gerekir.

Mide yanması ilaç kullanımı​

Mide yanmasında en çok tercih edilen ilaçlar, h2 reseptör antagonistleri ve proton pompa inhibitörleridir. Bu ilaçlara ek olarak antibiyotik ve NSAİİ ilaçlarda verilebilir.

Mide yanmasına ne iyi gelir?​

Mide yangısı olan hastalarda çoğunlukla ilk etapta ilaç tedavisine başlanmaz. Bu hastalara evde yapılabilecek bazı uygulamalar önerilir. Bu sayede vücuda ilaç alınmadan rahatsızlığın ortadan kaldırılması sağlanır. Mide yanmasına evde yapılabilecek uygulamalar şu şekilde sıralanabilir:

• Süt, mide yanması durumunda en çok kullanılan besinlerden biridir. Midede ve yemek borusunda yangı hissedildiğinde birkaç yudum süt almak belirtilerin hafiflemesine yardımcı olabilir. Eğer hastaların süt içerisinde bulunan laktoza karşı intoleransı varsa kesinlikle süt içmemeleri ya da laktozsuz sütü az miktarlarda içmesi önerilir.
• Süt içemeyen hastalar, karbonatlı su yaparak mide yanmasının önüne geçebilir. 200 mililitre kadar suyun içerisine bir çay kaşığı karbonat ekledikten sonra oluşan karışımı içmek mide asidinin nötrleştirmesini ve bu sayede mide yanmasının geçmesini sağlayabilir.
• Bazı bitki çayları mide asidi miktarını azaltarak yanmayı azaltabilir. Zencefil çayı, kekik çayı ve meyan kökü çayı bu çayların başında gelir. Mide problemi olduğunda bu çaylardan azar azar tüketmek kısa vadede belirtilerin hafiflemesini sağlayabilir. Ancak hastaların karaciğer toksisitesi nedeniyle bu çayları çok fazla tüketmemesi gerekir.
• Mide bölgesine yapılacak ovalama şeklindeki masajlar mide yanmalarını azaltabilir. Hastalar karın bölgesini ufak dokunuşlarla masaj yapmalı ve sonrasında kısa bir yürüyüşe çıkmalıdır. Bu sayede ani ortaya çıkan mide yanması durumu ortadan kaldırılabilir.

Mide yanmasına iyi gelen yiyecekler​

Bazı besin maddeleri mide yanmasına iyi gelir. Hastaların bu besinleri kontrollü bir şekilde tüketmesi doktorlar tarafından önerilir. Mide yanmasına iyi gelen yiyecekler şu şekilde sıralanabilir:

• Muz
• Kavun
• Maden suyu
• Lifli besinler
• Süt

Süt mide yanmasına iyi gelir mi?​

Süt, mide yanması durumunda en çok tercih edilen besinlerden biridir. Hem etkili olması hem de kolay ulaşılabilir olması nedeniyle özellikle ani başlayan mide yangılarında tercih edilebilir. Tercihen laktozsuz sütler, yanma hissinden hemen sonra birkaç yudum olacak şekilde tüketilebilir.

Hastaların burada dikkat etmesi gereken en önemli husus, süt miktarının aşırıya kaçırılmaması ve altta yatan nedene yönelik tedavilerin uygulanmasıdır. Mide yanmasında süt içmek daha çok bulguya yönelik olup uzun vadede etki göstermez.

Yoğurt mide yanmasına iyi gelir mi?​

Süt, her ne kadar mide yanmasında öneriliyor olsa da yoğurt tüketimine pek sıcak bakılmıyor. Yoğurt içerisinde bulunan mayalar, bazı hastaların midesine zararlı olduğundan mide yanma hissini arttırabilir. Bu hastaların direkt olarak yoğurt yemek yerine birkaç yudum süt tüketmeleri ya da mide yanmasına iyi gelmeyen besinlerden uzak durması gerekir.

Mide yanmasına ne iyi gelmez?​

Mide yanmasını tetikleyen bazı unsurlar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Aşırı acılı ve baharatlı besinler
• Kola
• Çay ve kahve
• Çok yağlı besinler
• Tatlılar
• Kızartma usulü pişirilen yemekler
• Pasta ve börek gibi hamur işleri
• Çok dar kıyafetler giymek
• Alkol içmek
• Sigara kullanmak

Hamilelikte mide yanması​

Mide yanması, hamilelerin en sık yaşadığı sağlık sorunlarından biridir. Rahimin büyümesi ve bebeğin yukarıya doğru baskı yapması nedeniyle midenin asitli içeriği yemek borusuna doğru kaçma yapabilir. Bu her hamile de görülüyor olmasa da birçok kadını etkisi altına alan bir durumdur. Genellikle son 3 ayda görülür ve doğumla birlikte kendiliğinden geçer.

Hamilelikte mide yanması durumunda hastaların direkt olarak ilaç kullanmak yerine süt tüketmek ya da hafif tempolu yürüyüş gibi mide yangınlarını azaltan uygulamalar yapması önerilir. İlaç tüketimi bebek için zararlı olduğundan bu uygulamaları öncelik verilmelidir. Her mide yangısı hamilelik ile ilişkili değilse ve mevcut bir sindirim sistemi probleminin habercisi ise dahiliye doktorlarına görülmesi gerekir.

Hamilelikte mide yanması ne zaman başlar?​

Hamilelikte mide yanması, bebeğin büyümesi ile birlikte ortaya çıkar. Bu genellikle 5 ile 6 aylara denk gelir. Bebeğin büyümesi ve rahmin yukarıya doğru basınç uygulaması nedeniyle midede dahil birçok iç organı yeri değişir. Bu da mide yanmasına neden olur ve doğuma kadar devam eder.

Hamilelikte mide yanması saçlı bebek nedeniyle mi olur?​

Bazı kadınlar hamileyken mide yanması geçirdiğinde çocuklarının saçlı doğacağını düşünür. Aslında bu durumun saçlı bebek ile hiçbir ilgisi yoktur. Bebeğin saçı sadece plasenta dokusu ile etkileşime gireceğinden mideye hiçbir etkisi olmaz.

Bebeklerde mide yanması​

Bebeklerin besinleri sindirme kabiliyeti, yetişkinlere oranla çok daha düşüktür. Bu nedenle ek gıdanın başlandığı 6. aydan 3-4 yaşlarına kadar mide yanması hissedilebilir. Çocuklar, bu durumu genellikle ifade edemeseler de ağız kokusundan ve sık sık kusmalardan anlaşılabilir.

Eğer bebeklerde mide yanmasını işaret eden bulgular varsa besin maddelerinin miktarının değiştirilmesi veya o besinlerin bebeğe hiç verilmemesi gerekebilir.

Mide yanması için hangi bölüm?​

Mide yanması çoğunlukla sindirim sistemi ile ilgili bir hastalık olduğundan ilk etapta dahiliye bölümü uzmanlarına gidilmelidir. Dahiliye uzmanları, altta yatan sorunu çözemedik değerinde gastroenteroloji bölümlerine sevk gerekli olabilir.

Hamilelerde ortaya çıkan mide yanmasında ise ilk etapta kadın doğum uzmanlarına gidilmelidir. Bebek ve çocuklardaki mide problemleri için de çocuk hastalıkları bölümleri ne gidilmelidir.

Acı yedikten sonra mide yanması neden olur?​

Acı, mide dokusu üzerinde hasar veren bir baharattır. Acı tükettikten sonra mide asidi hemen etki göstermez. Bu esnada acının kuvvetine göre değişmekle birlikte mide dokusunda harabiyet ortaya çıkar ve beraberinde mide asit salgısını da artış görülür. Bu da kısa süre içerisinde mide ve yemek borusunda yanma hissine yol açar.

Mide yanması bulantı yapar mı?​

Aslında mide yanmasının direkt olarak mide bulantısına yol açmaz. Eğer yanma ile birlikte yemek borusu tahriş oluyorsa hastalarda öğürme refleksi gelişebilir ve bu da mide bulantısını tetikleyebilir. Ayrıca mide dokusunun tahriş olması da bulantı oluşmasına neden olur.

Mide yanması kronikleşir mi?​

Mide yanması kronikleşebilir. Ancak bu durum sadece gastri ve gastroözofageal reflü gibi sindirim sistemi hastalıkları neticesinde olur. İlaç kullanımı ya da bazı gıdalar tüketmeye bağlı mide yanmaları kronik değişmez ve maruziyet ortadan kaldırıldıktan sonra kendiliğinden geçer.

Sürekli mide yanması neyin işaretçisidir?​

Sürekli gelişen ve kronik bir hal alan mide yanması, büyük olasılıkla bir sindirim sistemi hastalığının olduğunun işaretçisidir. Buna genellikle gastrit ve reflü neden olur. Aynı zamanda mide asidinin salgılanmasının tetikleyen tümör oluşumlarından da şüphelenilmelidir.

Mide yanması mide kanseri belirtisi mi?​

Mide kanseri olduğunda mide dokusunu taklit eden yapılar ortaya çıkabilir. Eğer bu dokular, tıpkı mide gibi asit salgısı üretmeye başlarsa mide yanması ortaya çıkabilir. Aynı zamanda midenin kanser sebebiyle yemek borusuna doğru basınç yapması ve besin maddelerinin geriye doğru kaçması da yanmaya yol açabilir. Ancak mide yanması başlı başına bir kanser belirtisi değildir.

Mide yanmasına neden olan hastalıklar​

Mide yanmasına neden olan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Gastrit
• Gastroözofageal reflü
• Mide kanseri
• Helicobacter pylori adı verilen bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar
• Mide kanseri

Mide yanması ne zaman tehlikeli olur?​

Her mide yanması birkaç saat sürüyor ve kendiliğinden geçiyorsa ya da basit uygulamalarla ortadan kaldırılıyorsa çoğunlukla zararsızdır. Ama birkaç gün boyunca devam eden ve beraberinde mide bulantısı, kusma, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve ağızda kötü tat gibi belirtileri neden oluyorsa tehlikeli olabilir.

Bu tür belirtilerin yaşandı hastalarda en kısa süre içerisinde tanının konulması ve tedaviye başlanması gerekli olabilir. Özellikle birkaç hafta ile birkaç ay boyunca sürekli devam eden, ilaçla kontrol altına alınamayan ve hastaların yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşüren mide yanmalarında hiç vakit kaybedilmeden bir dahiliye uzmandan yardım alınmalıdır.

Mide yanmasına benzer rahatsızlıklar nelerdir?​

Mide yanmasına benzer rahatsızlıklar, mide asitinin yüksek seviyelerde üretilmesi veya yanlış işlev göstermesi sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Bu rahatsızlıkların bazı örnekleri şunlardır:

• Reflü: Reflü, mide asidinin yüksek seviyelerde üretilmesi veya mide kaslarının yanlış çalışması sonucu mide asidinin yemek borusuna kaçmasıdır. Bu durumda, yemek borusu ağrı, yanma ve batma hissi ile reaksiyon verir.
• Ülser: Ülser, mide asidinin yüksek seviyelerde üretilmesi veya mide kaslarının yanlış çalışması sonucu mide duvarında yara oluşumuna neden olur. Bu durumda, mide ağrı, yanma ve batma hissi ile reaksiyon verir.
• Gastrit: Gastrit, mide duvarında iltihaplanma oluşumuna neden olur. Bu durumda, mide ağrı, yanma ve batma hissi ile reaksiyon verir.
• Pilor stenozu: Bu sorun, mide kaslarının yanlış çalışması sonucu mide asidinin yemek borusuna geçişini engelleyen bir darlık oluşumudur. Bu durumda, mide ağrı, yanma ve batma hissi ile reaksiyon verir.

Bu rahatsızlıkların hepsi mide yanmasına benzer belirtiler gösterir, ancak nedenleri ve tedavisi farklıdır. Bu nedenle, mide yanmasına benzer belirtiler gösteren bir kişi mutlaka bir doktora görünmelidir.

Kaynak

• https://www.nhs.uk/conditions/heartburn-and-acid-reflux/
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heartburn/

Genişletmek için tıkla ...