Orhan Gâzi Câmii: Orhan Gâzi zamânında 1317’de yapılmıştır. Merkez ilçededir. Sultan Abdülhamîd Han tarafından yeni baştan yapılmıştır. Dernekkırı Osman Câmii de denir.
Rüstempaşa Câmii ve Hamamı: Sapanca ilçesindedir. 1553’te Kânûnî Sultan Süleymân Hanın vezirlerinden Rüstem Paşa adına Mîmar Sinân tarafından yapılmıştır.
İmâret Câmii: Taraklı ilçesindedir. Yavuz Sultan Selim Han Ridâniye Seferinden önce burada kışlamış ve onun veziri Yunus Paşa yaptırmıştır.
Şeyh Muslihiddin Câmii: Kaynarca ilçesinin Küçük Kaynarca köyündedir. Fâtih Sultan Mehmed Hanın mîmarlarından Şeyh Muslihiddin adına yapılmıştır.
Elvan Bey İmâreti: Geyve ilçesindedir. On beşinci asırda kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. Avlusunda Elvan Beyin türbesi vardır.
Sakarya Köprüsü: Geyve ilçesindedir. On beşinci asırda yapılmıştır. On dört kemerli taş köprünün yıkılan iki kemeri demirdendir. Günümüzde de kullanılmaktadır.
Eski eserler:
Başköprü (Justinianus Köprüsü): Bizans İmparatoru Justinianus tarafından 6. asırda yapılmıştır. Adapazarı’ndadır. Sekiz gözü olan bu taş köprünün uzunluğu 429 metredir. Bizanslılardan kalma PontogephyraZampi ve Tantaendie köprüleri de vardır.
Harmantepe Kalesi: Harmantepe köyündedir. Adapazarı’na 12 km mesâfededir.
Çobanlar Kalesi: Sakarya Nehri kenarında ve Geyve’ye yakın bir yerdedir.
Paşalar Köyü Kalesi: Pamukova’nın Paşalar köyündedir.
Adliye Kalesi: Adliye köyündedir.
Söğütlü Kalesi: Çark Suyunun Sakarya Nehrine döküldüğü yere yakın bir yerdedir.
Seyitler Kalesi Kurt Köy Kalesi Kanlıçay Kalesi Karapürçek Kalesi eski kalelerden bâzılarıdır.
Ali Fuat Paşa Köprüsü: Geyve Boğazındadır. Târihî bu köprüyü 1497’de İkinci Bâyezîd Han tamir ettirmiştir.
Zafer Takı: Justinianus Köprüsünün bir ucundadır. Yıkıntı hâlindedir.
Akyazı Tümülüsü: Küçücek Köyü yakınlarındadır. Roma devrinden kalma târihî eserler bulunmuştur.
Roma Anıt Mezarı: Pamukova-Bilecik yolu üzerindedir.
Bitinya Mezarları Ayvalıkdere Çeşmesi ve Kadı Köprüsü eski çağlardan kalma diğer eserlerdir.
