Sokrates'in Hayatı ve Kısaca Düşünceleri

Maia · 11 Haz 2025

Sokrates'in Kısaca Hayat Derlemesi;

Sokrates, antik düşünce tarihinin önde gelen filozoflarından sadece bir tanesidir.
Felsefe tarihinin bir bölümü, Sokrates'den öncesi ve sonrası olarak anlatılmaktadır.
Büyük sistemlerin kurulmasına öncülük etmiş ve eşik olmuştur. Aynı zamanda Platon "Eflatun" onun öğrencisidir.
Sokrates’in ilgilendiği konu ile sofistlerin üzerinde durdukları konu aynıdır.
Her ikisi de insan problemini ele almasına rağmen Sokrates sofistleri en çok eleştirenler arasında yer almıştır.

Sokrates, değişmez bir şekilde var olan ve insan için bilgi kaynağı olan hakikatin var olduğunu düşünmekteydi.
Sofistler doğa ile insanı ayırmış ve yasa dünyasını görelilik esasında ortaya koymaya çalışmışlardı.
Onlara karşılık olarak Sokrates, insan dünyasında, tıpkı doğa dünyasında olduğu gibi bir genel geçerliğin var olduğunu varsaymaktaydı.
Bu temellendirme ile birlikte doğa filozoflarıyla da ortak bir yanının olduğu söylenebilir.
Sofistlerle her ne kadar fikir ayrılığına düşse bile onlarla iş birliği içinde olduğu söylenebilir.
Bunlara ilave olarak felsefe tarihindeki düşünürler arasında düşünceleriyle yaşamını uyumlu hale getirmiş iyi bir örnekti Sokrates.
Sokrates’in ahlak filozofu olarak anılmasın da bu ikisinin bir arada oluşunun önemi bir hayli büyüktür.

Sokrates'in "MÖ.470" zamanlarında doğduğu düşünülmektedir.
Onun düşünsel mirasının bugüne taşınmasındaki en önemli etken öğrencisi ise Platon’dur.
Ve eğer ki, Platon’un çabaları olmasa idi onun görüşlerinin büyük bir bölümü günümüze ulaşamayacaktı.
Atina halk mahkemelerinde hakkında idam kararı çıktıktan sonra,
“Seni haksız yere idama mahkum ediyorlar.” diyen eşine “Sus! Haklı görerek idama mahkum etseler daha mı iyi olurdu?”
şeklinde tepki gösterdiği aktarılmaktadır.

Sokrates’in kullandığı yöntem diyalogdur. Karşısındaki kişiye bazı sorular sorarak bunlara hitaben cevap verilmesini isterdi.
Böylece kendisi sanki hiçbir şey bilmiyormuş gibi davranarak karşısındaki kişiyi düşünmeye sevk ederdi.
Sokrates, uzun uzun konuşmaz; kandırıcı güzel sözler kullanmazdı.
Kullandığı metod ile öğrencilerini de teşvik etmiş ve onların da diyalog türünde eserler vermesine ön ayak olmuştur.

Sokrates’in yazılı olarak bir metin bırakmadığı bilinmektedir. Bunun nedenini onun eğitim anlayışına da bağlamak mümkündür.
Sokrates hakkındaki bilgilere Platon’un başrolünü üstlendiği diyaloglardan; bunun dışında Ksenophon’un,
Sokrates’in Savunması, Şölen, Hatıralar gibi eserlerinden ulaşıyoruz.
Platon idarecilere karşı olan cesur söylemleri ve sert eleştirileriyle bilinmektedir.
Bu yüzden birçok düşman kazanmıştır. Sonuç olarak da MÖ.399 yılında baldıran zehri içirilerek ölüme mahkum edilmiştir.

Sokrates'in Ahlak ve Bilgi Görüşü;

Sokrates bir ahlak filozofudur. Bu nedenle ahlak'ı, yeni ve sarsılmaz bir şekilde temellendirmek istemektedir.
Sokrates için erdem; basit ama aynı zamanda fazlası ile derinliği olan bir şeydir.
İnsanın bütün çabalarının nihai hedefi mutluluktur.
Mutluluğun en büyük kaynağı ise bilgidir.
Sokrates’e göre erdem bilgidir, erdemsizlik ise bilgisizliktir. "İnsanın mutluluğa ulaşabilmesi için öncelikle kendisiyle uyumlu olabilmesi gerekmektedir."
Başka bir deyiş ile "kendisiyle uyumlu olmayan kişinin mutlu olması beklenemez." Ayrıca, mutluluğun öğretilebilir olduğunu da savunmuştur.
İnsanın aslen iyi olduğunu, kötülüğün önüne geçebileceğini kabul etmekle ahlak alanında tam bir iyimserliği temsil etmektedir.
Bu yüzden, ahlak filozofu olan Sokrates’in ahlakı bozmak ile suçlanması ise büyük bir tezat oluşturmaktadır.

"Tümevarım" yöntemini kullanmaktadır.
Sokrates öne sürülen her türlü edinilmiş bilgiyi yok sayan bir düşünce yapısından yola çıkmıştır.
Sokrates’in asıl amacı ise diyalog yöntemini kullanarak,
insanların aslında bilgiye sahip olduklarını sandıklarını düşündürüp, aslında sahip olmadıklarına inandırmaktı.

Sokrates'in Savunması;

Sokrates, Halk meclisin'e çıkarıldığında suçlandığı şeylerden bir tanesi "şehrin tanrılarını savsaklamaktı."
Başka bir suçu ise "Atina’ya yeni tanrılar sokarak, gençleri baştan çıkarmak olmuştur."
Sokrates, tanrı tanımaz bir kişi olmamakla birlikte, dininin gereklerini yerine getiren birisiydi.
Kendisinden sonraki dönemlerdeki etkisi onun ölüme yürürken takındığı tavrıyla daha anlamlı ve kalıcı bir hal almıştır.
Düşüncelerini yaşamak uğruna ölmüş veya ölümü seçmiş bir filozoftur.
Başka bir deyişle inandığı değerlere karşı gelmektense ölmeyi tercih etmiştir.
Ölümden kurtulması için sunulan teklifleri reddetmiş, çünkü kurtulmayı kabul etmeyi kendisi ile çelişmek olarak görmüştür.
İdamı bir süre ertelenmiş ve zindana atılmıştır.
Zindanda kaldığı süreçte öğrencileriyle sohbet etmiş, kaçması teklif edilmesine rağmen verilen zehri içerek idam edildi.
Fakat ölümü sonrası Atinalılar yaptıkları hatanın farkına varmıştır.
Onu dava eden bir kişi de bu yüzden idam edilmiştir.
Sonrasında Sokrates’in bir büstünü yaparak Atina sokaklarına koymuşlardır.
Sokrates’in üzerinde durduğu husus kişinin kendisi ile uyum içerisinde olmasıdır.

#Alıntı

Sokrates'in Hayatı ve Kısaca Düşünceleri

[IF] Konu Bilgileri

Maia

Sokrates'in Ahlak ve Bilgi Görüşü;​

Sokrates'in Ahlak ve Bilgi Görüşü;